ابهام در مورد شیر و فراورده های لبنی

شیر به عنوان “یک غذای کامل” شناخته می شود و علاوه بر ایـن بسیـار مـغـذی هـم هسـت. در سـالهای اخیر جمله  “شـیـر گـاو فـقط مخصوص گوساله هاست” به صورت شعار  محکم گروه های مختلف پزشکی درآمـده است. آنها معتقد هسـتـند کــه شیر چیزی نیست جز یک “سم کشنده.” اگر شـمـا طـرفــدار این گروهک ها هستید و تصور می کنید که شیر عامل به وجود آمدن بسیاری از بیماری های خطرناک است در این قسمت دعاوی که در مقابل شیر قد علم کرده اند را بیان نموده و به آنها پاسخ داده ایم.

فرضیه: فراورده های لبنی خطر ابتلا به بیماری های قلبی را افزایش میدهند.

حقایق: اگر شما میزان زیادی شیر و پنیر استفاده می کنید، این احتمال وجود دارد که کلسترول خونتان افزایش پیدا کند. این درست است؛ اما شما هر غذایی که دارای چربی های اشباع شده باشد را مصرف کنید، احتمال افزایش کلسترول خون در آن وجود دارد. مخالفان شیر معتقدند که شیر همان شیر است اما همانطور که می دانید امروزه فراورده های کم چرب و یا بدون چربی آن تولید می شود که کلسترول خون را به میزان زیادی افزایش نمی دهند. در حقیقیت شواهدی وجود دارند که حاکی از آن است که حتی درون شیر مواد و ترکیباتی وجود دارد که می تواند به پایین آوردن کلسترول خون نیز کمک کنند. (البته در شیرهای پرچرب میزان چربی بر روی این مواد غلبه دارد) و از آنجایی که شیر سرشار از کلسیم و منیزیم می باشد به بهبود بیماری فشار خون نیز کمک می کند.

اما مخالفان شیر همواره در نشریه های مختلف مربوط به سلامتی دعاوی را به چاپ می رسانند که گویای این مطلب هستند که حتی انواع کم چرب شیر باز هم خطر بیماری ها و حملات قلبی را افزایش می دهد. اما مقالات آنها اغلب ساده انگارانه و گمراه کننده می باشد. بر اساس تحقیقی که در ۳۲ کشور در مورد مصرف شیر و بروز بیماری های قلبی انجام شده هیچ چیز بر ضد شیر ثابت نشده. دلایل بروز بیماری های قلبی آنقدر گسترده بوده اند که دیگر جایی برای شیر باقی نگذاشتند. همچنین در این تحقیقات مشخص نشده بود که چه نوع شیری ( کم چرب و یا پر چرب) در کشورهای مصرف کننده مورد استفاده قرار می گرفته.

فرضیه: فراورده های لبنی ریسک ابتلا به سرطان تخمدان را افزایش می هند.

حقایق: تحقیقات نشان می دهند که میان لاکتوز ( قند شیر) و گالاکتوز ( یکی دیگر از قندهای موجود در شیر) وسرطان تخمدان ارتباط وجود دارد. این در حالی است که سایرین هیچ گونه اعتقادی به این قضیه ندارند. یکی از تحقیقات معتبری که در ژورنال بیماری های مسری در آمریکا صورت پذیرفته، این ادعا را به طور کلی رد می کند. به این معنا که ثابت شده است خانم های با سرطان تخمدان مقدار بیشتر و یا کمتری را نسبت به همنوعان سالم خود مصرف نمی کردند.

فرضیه: فراورده های لبنی به طور کلی ریسک ابتلا به سرطان را افزایش می دهند.

حقایق: مشکل از شیر نیست بلکه به خاطر کل مقدار چربی مصرفی بدن می باشد. برای نمونه، میزان زیاد چربی ریسک ابتلا به سرطان روده و ریه را افزایش می دهد. اما برخی مطالعات نشان می دهند که شیرهای کم چرب می توانند به نوعی ریسک ابتلا به سرطان ریه را کاهش دهند. در حقیقت آزمایشاتی که بر روی حیوانات انجام شده نشان داده اند که ترکیبات شیر می توانند رشد سرطان را متوقف کنند. به علاوه شواهدی بر این اساس که شیر ریسک ابتلا به سرطان روده را نیز کاهش می دهد، وجود دارد. کلسیم و ویتامین  D که در شیر وجود دارد از روده در برابر بیماری ها محافظت می کند.

فرضیه: فراورده های لبنی ریسک ابتلا به دیابت در سنین پایین را افزایش می دهند.

حقایق: این یکی از وحشتاناکترین دعاوی بود که چند سال پیش از طرف گروهی از پزشگان مخالف شیر، بیان شد. مرحوم دکتر “بنجامین سپاک” نیز جزئی از آنها بود.  آنها در حقیقت مخالف مصرف هر گونه محصولاتی که از حیوانات بدست می آید، بودند. این حقیقت دارد که در تحقیقی که در سال ۱۹۹۲ به پایان رسید تثبیت شده بود که پروتیین مخصوصی که در شیر گاو وجود دارد مستقیما باعث واکنش غیر طبیعی کودکان به طور ژنتیکی شده و نوعی سلول های انسولین ساز در آنها شروع به تکثیر می کند. اما تحقیقات وسیع تر در این زمینه هیچ گونه ارتباطی را بین دیابت در کودکی و شیر ثابت نکردند. تنها ثابت شد بچه هایی که از شیر مادر تغذیه می کنند ریسک کمتری در ابتلا به دیابت دارند. هیچ مقام رسمی اعلام نکرده بود که چنین کودکانی به هیچ وجه از لبنیات و یا شیر گاو استفاده نمی کرده اند.

فرضیه: شیر باعث ایجاد خلط در گلو می شود.

حقایق: شواهد علمی اظهار می دارند: خیر، اینگونه نیست. این تصور غلط به این دلیل ایجاد شده که پس از مصرف شیر، به دلیل جنس خاص آن در دهان باقی مانده و کل سطح داخلی آنرا می پوشاند. در تحقیقی که در استرالیا انجام شد به تعدادی از افرادی که معتقد بودند شیر باعث ایجاد خلط می شود، مقداری شیر کاکائو و یا شیر سویا داده شد، البته بدون اینکه خودشان متوجه شوند. کسانی که شیر خالص خورده بودند اظهار می داشتند که دهان آنها لزج شده و خلط در گلویشان به وجود آمده، اما آن عده دیگر که شیر سویا و یا انواع مشابه آنرا مصرف کرده بودند نیز چنین ادعایی داشتند؛ بنابراین ما نمی توانیم با این روش شیر گاو را تحریم کنیم و به سرزنش آن بپردازیم. اگر احساسی که بعد از خوردن شیر در دهانتان ایجاد می شود را دوست ندارید و یا تصور می کنید که آب دهانتان آنقدر سنگین می شود که قورت دادن آن برایتان مشکل است، بنابراین تمام این عوامل دلایل دیگری هستند که از شیر کم چرب یا بدون چربی استفاده کنید.

فرضیه: فراورده های لبنی در حقیقت ریسک ابتلا به پوکی استخوان را افزایش میدهند.

حقایق: این تصور اشتباه در بسیاری از کشورها نظیر چین که تا حدود زیادی از سبزیجات تازه استفاده می کنند و به ندرت از فراورده های لبنی بهره می برند و به طور عادی پوکی استخوان در بین ساکنان آن وجود ندارد، بیان می شود. البته در این مطالعات تضادهایی هم دیده شده است:  بسیاری از بررسی ها نشان داده اند که مصرف کلسیم زیاد (به ویژه از طریق لبنیات آنهم در دوران جوانی) باعث ساخته شدن استخوان های محکم می شود، اما برخی آزمایشات هم وجود دارند که نشان میدهند فراورده های لبنی و یا مصرف کلسیم به هیچ وجه از شکسته شدن استخوان های لگن جلوگیری نمی کنند. یکی از دلایل شاید این باشد که شیر سرشار از پروتیین است که پروتیین خود باعث می شود تا کلسیم بیشتری  ( کلسیوم در بدن نقش مهمی را در متراکم شدن بافت های استخوانی بازی می کند) از طریق ادرار دفع شود. البته کلسیمی که در شیر وجود دارد خیلی بیشتر از آن است که پروتیین بتواند بر آن غلبه کند. عوامل وراثتی نیز تاثیر چشم گیری بر روی این مطلب می گذارند. اکثر محققین همچنان  مصرف لبنیات را به تمام افراد توصیه می کنند. ( البته به همراه تمرینات ورزشی و در صورت لزوم مکمل های حاوی کلسیم) و آنرا به عنوان بهترین راه در جلوگیری از پوکی استخوان معرفی می کنند.

فرضیه: افرادی که در هضم لاکتوز مشکل دارند، می توانند لبنیات مصرف نکنند.

حقایق: بسیاری از افراد تصور می کنند که به هیچ وجه نمی توانند لاکتوز ( قند شیر) را هضم کنند. آنها نمی دانند که نفخ شکم و ناراحتی های معده ای تنها به دلیل لاکتوز موجود در شیر نمی باشد. البته باید توجه داشت که دانشمندان به این نتیجه رسیده اند که کسانیکه به هیچ وجه نمی توانند لاکتوز را تحمل کنند به راحتی می توانند روزی ۱ تا ۲ فنجان شیر در بین وعده های غذایی خود میل کنند. البته اگر این افراد باز هم با مشکل برخورد کردند می توانند از انواع شیرهای کم لاکتوزی که امروزه در بازارها به وفور یافت می شود، استفاده کنند.

راه شیری

شیر و سایر فراورده های لبنی سرشار از کلسیم می باشند و نه تنها می توانند استخوان های شما را در سلامت کامل نگاه دارند، بلکه می توانند از فشار خون، بیماری های قلبی، سرطان روده و حتی دیابت نیز جلوگیری کنند. آنها همچنین یکی از منابع مهم سایر مواد مغذی نظیر ریبو فلاوین، ویتامین A , D و چند ماده معدنی دیگر نیز می باشند. شیر و سایر محصولاتی که از آن بدست می ایند به طور قطع دارای مقادیر فراوانی چربی هم می باشند، به همین دلیل است که کودکان بالای دو سال و بزرگسالان بلید از شیرها و ماست های کم چرب (۱%) یا بدون چربی استفاده کنند.