رکود روند کاهش وزن و راه های مقابله با آن

رکود در کاهش وزن بسیار خسته کننده و حتی دیوانه کننده است. این اتفاق بخصوص زمانی می افتد که به آن “۵ کیلوی آخر” می رسید یا وزن خیلی زیادی کم کرده اید و هنوز می خواهید لاغرتر شوید اما وزنتان ایست می کند. خیلی سخت است اما می توانید با آن مقابله کنید. شکستن این رکود کار خیلی سختی نیست، فقط به کمی فکر کردن نیاز دارد. راه حلی که ما می خواهیم به شما معرفی کنیم حتماً به نظرتان خیلی جالب می آید.

پرسش: اگر در روند کاهش وزن که درصد چربی بدن به ۱۲ درصد رسیده است، وزنمان ایست کرده و دیگر تغییر نکند چه باید بکنیم؟ آیا باید تمرینات هوازی را بیشتر کنیم یا بدنسازی را یا رژیم غذاییمان را تغییر دهیم؟ کدامیک؟

پاسخ: می توانید از هرکدام از این راهکارها استفاده کنید. می توانید تعداد کالری های مصرفی خودتان را دستکاری کنید، تعداد جلسات تمرینات هوازیتان را افزایش دهید، یا شدت تمرینات هوازیتان را بالا ببرید. همچنین می توانید تمرینات بدنسازیتان را تغییر دهید. البته نباید خودتان را فقط به یک انتخاب محدود کنید.

یکی از مشکلاتی که در اکثر برنامه های تمرین وجود دارد این است که خیلی متعصبانه و کوته فکرانه هستند. وقتی در روند کاهش وزن به رکود می رسید، کسانی که بیشترین انعطاف پذیری را در کار خود دارند معمولاً می توانند با این رکود مقابله کنند.

اولین کار این است که بدانید رکود واقعاً یعنی چه. این مسئله اهمیت زیادی دارد چون اگر وزن کم می کرده اید و الان دیگر وزنتان پایین نمی آید، این فقط یک معنی می تواند داشته باشد: یعنی قبلاً کمبود کالری مصرفی داشتید اما الان این کمبود دیگر وجود ندارد.

شاید با خودتان فکر کنید چرا این اتفاق ممکن است بیفتد.

۴ دلیل اصلی برای رسیدن به رکود در روند کاهش وزن عبارتند از:

دلیل اول: به این دلیل در کاهش وزن به رکود میرسید که متابولیسم یا سوخت وساز بدنتان کاهش می یابد. بااینکه این مسئله به کلی کاهش وزن را متوقف نمی کند، اما چربی سوزی را کندتر می کند. اگر کالری های مصرفی خود را محدود کرده اید، مخصوصاً اگر این محدود کردن شدید باشد، بدن شما با پایین آوردن سرعت سوخت و ساز، خود را با این وضعیت وفق می دهد.

دلیل دوم: به این دلیل در کاهش وزن به رکود می رسید که بعد از کم کردن وزن، نیاز به کالری کمتری دارید. نیاز به کالری مستقیماً به وزن بدن شما بستگی دارد. یک مشکل اینجاست که وقتی افراد وزن زیادی کم می کنند، به همان طریق قبل که چاق تر بودند به غذا خوردن خود ادامه می دهند. اما باید بدانند که الان که وزنشان کمتر شده به مقدار کمتری کالری نیاز دارند، حتی در زمان استراحت (چون سوخت و ساز بدن شما پایین تر آمده است).

دلیل سوم: به این دلیل در کاهش وزن به رکود می رسید که وقتی این بدن که الان لاغرتر شده را حرکت می دهید، دیگر به اندازه قبل کالری نمی سوزانید. اگر یک کوله پشتی سنگین روی دوشتان بیندازید و از کوه بالا بروید، مطمئناً می توانید بگویید که اگر اضافه وزن داشته باشید کالری بیشتری می سوزانید.

دلیل چهارم: به این دلیل در کاهش وزن به رکود می رسید که اکثر افراد یا در رژیم غذایی خود تقلب می کنند یا یادداشت کردن بخشی از کالری مصرفی خود را فراموش می کنند. برای این مسئله باید کمی با خودتان صادق باشید. حتی اگر اینکار را عمداً هم انجام ندهید و تقلب نکرده باشید.

برخی مطالعات نشان داده است که این کم گزارش کردن کالری مصرفی حتی تا ۵۰ درصد هم می رسد. به عبارت دیگر، وقتی می گویید من روزانه فقط ۱۲۰۰ کالری مصرف می کنم اما وزنم پایین نمی آید، درواقع ۱۸۰۰ کالری مصرف می کنید.

همه این دلایل در مراحل آخر کاهش وزن اهمیت بیشتری پیدا می کند چون بدن شما هر چه در توان دارد انجام می دهد تا برای ثابت شدن کالری بیشتری به خود برساند.

بعد از یک مدت طولانی رژیم گرفتن و پایین آمدن مقدار زیادی از وزنتان، بدن شما اشتهای خود را بالا می برد و شما را به غذا خوردن تحریک می کند.

هرچه لاغرتر می شوید، یعنی مدت زمان بیشتری را رژیم گرفته اید و کالری های مصرفی خود را شدیدتر محدود کرده اید و بدنتان تمایل بیشتری برای حفظ چربی باقیمانده دارد.

پس رسیدن به این رکود مسئله ای کاملاً طبیعی است. معمولاً به همان اندازه که برای افرادیکه اضافه وزن دارند شروع به کم کردن وزن خیلی سخت است، برای افراد لاغر هم لاغرتر شدن دشوار است. همیشه از دست دادن ۵ کیلوی آخر  خیلی سخت تر از ۵ کیلوی اول است.

اگر کمی درمورد آن فکر کنید، ازدیدگاه بیولوژیکی خیلی غیرطبیعی است که با درصد چربی خیلی پایین بتوانید زندگی کنید. این مسئله از دیدگاه بقای گونه های موجودات اصلاً مفید نیست که درصد چربی پایینی داشته باشید. به همین دلیل این سازگاری متابولیکی هر چه لاغرتر می شوید برجسته تر می شود.

همچنین در خطر از دست دادن عضلاتتان هم قرار می گیرید چون وقتی کمبود کالری دارید، داشتن عضله اضافی چندان مقرون به صرفه نیست. داشتن عضله اضافی مثل این می ماند که ماشینتان موتوری بزرگتر از آنچه نیاز دارد داشته باشد.

پاسخ آخر به اینکه چرا در روند کاهش وزن دچار رکود می شوید این است که شما دچار کمبود کالری مصرفی بوده اید اما به همه دلایلی که در بالا ذکر شد، دیگر دچار آن کمبود نیستید.

بنابراین راه مقابله با رکود در روند کاهش وزن عبارت است از:

۱) تحریک دوباره سوخت و ساز بدن و شروع دوباره چربی سوزی و هورمون های گرسنگی

۲) راه انداختن دوباره کمبود کالری مصرفی

۳) دنبال کردن روند کاهش وزن

سوال این بود که چطور اینکار را انجام دهید؟ با تمرینات هوازی بیشتر؟ تمرینات بدنسازی بیشتر؟ یا تغییر رژیم غذایی؟

همه اینکارها را می توان انجام داد. کمتر خوردن و بیشتر ورزش کردن هر دو کمبود کالری شما را افزایش می دهد. اما یک چیزکه باید قبل از هر چیز انجام دهید این است که کمی به خودتان استراحت بدهید. به مدت یک هفته کالری مصرفیتان را تا سطح حفظ وزن بالا ببرید.

نکته اینجاست که نباید چربی سوزی را تسریع کنید چون کاری که درواقع انجام می دهید این است که برای یک مدت کوتاه کمبود کالریتان را از بین می برید. کاری که می کنید تسهیل چربی سوزی است وقتی دوباره به آن برمی گردید نه تسریع آن.

اینکار به بدنتان یک استراحت فیزیولوژیکی از استرس رژیم می دهد و برخی از آن هورمون های گرسنگی را دوباره راه اندازی می کند و سوخت و ساز بدنتان را تحریک می کند تا زمانیکه دوباره به کمبود کالری برگشتید، بدنتان دوباره جواب بدهد.

همچنین یک وقفه ذهنی و فکری هم از رژیم غذایی پیدا می کنید که باعث می شود بعد از برگشتن به برنامه بتوانید به آن متعهدتر باشید.

همچنین می توانید برای جلگیری از برگشت دوباره به رکود، از رویکرد چرخه ای استفاده کنید.

همچنین پیشنهاد می کنیم چون بیشتر افراد مقدار کالری مصرفی خود را دست کم می گیرند، ریسک نکنید. کالری های مصرفیتان را شمارش کنید یا حداقل از مقدار و سایز سهم های غذایی مطلع شوید.

احتمالاً بارها و بارها از متخصصین مختلف شنیده اید که نیازی به شمردن کالری ها نیست. اما وقتی دچار رکود می شوید، پیشنهاد می کنیم که حدس زدن را کنار بگذارید و واقعاً درمورد شمارش کالری ها جدی باشید.

همچنین می توانید تمرینات هوازی و چربی سوزی خود را افزایش دهید و با افزایش این تمرینات مصرف انرژی شما بالاتر خواهد رفت. می توانید مدت زمان یا تناوب تمریناتتان را افزایش دهید.

اما افزایش مصرف انرژی لزوماً با طولانی تر کردن جلسات تمرین اتفاق نمی افتد. می توانید همان مقدار زمان را تمرین کنید اما شدت تمرینتان را افزایش دهید.

مسئله این است که کالری بیشتری بسوزانید و سوخت و ساز بدنتان را تحریک کنید تا دوباره شما را دچار کمبود کالری مصرفی کند و به روند کاهش وزنتان برگردید.

بیشتر از یک راه برای آن وجود دارد که میتوانید از همه آنها استفاده کنید.