داروهای ضد درد ، ضد التهاب و ضد تب

– ضد دردهای غیر مخدر و یا داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی
(NON-STEROIDAL ANTI INFLAMMATORY DRUGS)(NSAIDs):

این دسته از داروها دارای اثر ضد درد، ضد التهاب و ضد تب میباشند.

داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی:

۱-آسپرین(ASPIRIN) و یا استیل سالیسیلیک اسید(ACETYLSALICYLIC ACID=ASA)

۲-دیکلوفناک(DICLOFENAC)

۳-ایبوپروفن(IBUPROFEN)

۴-مفنامیک اسید(MEFENAMIC ACID)

۵-ناپروکسن(NAPROXEN)

۶-کتوپروفن(KETOPROFEN)

۷-سولینداک(SULINDAC)

۸-پیروکسیکام(PIROXICAM)

۹-ملوکسیکام(MELOXICAM)

۱۰-تولمتین(TOLMETIN)

۱۱-نابومتون(NABUMETONE)

۱۲-ایندومتاسین(INDOMETHACIN)

۱۳-اتودولاک(ETODOLAC)

۱۴-اگزاپروزین(OXAPROZIN)

۱۵-فنیل بوتازون(PHENYLBUTAZONE)

۱۶-سلکوکسیب(CELECOXIB)

۱۷-فلور بیپروفن(FLURBIPROFEN)

۱۸-نیمسولاید(NIMESULIDE)

۱۹-مکلوفنامات(MECLOFENAMATE)

نکته:استامینوفن(ACETAMINOPHEN)  و یا پاراستامول(PARACETAMOL) اثر ضد التهابی بسیار اندکی داشته و جزو دسته ضد دردهای غیر استروئیدی قرار نمی گیرد. استامینوفن را میتوان به عنوان یک ضد درد و تب بر استفاده کرد. استامینوفن بر خلاف داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی بروی عملکرد انعقاد خون اثری نداشته و همچنین باعث تحریک گوارشی نیز نمی گردد، اما مصرف بی رویه آن باعث آسیب به کبد میشود.

مکانیسم اثر:

با مهار آنزیمهای سیکلواکسیژناز ۱ (CYCLOOXYGENASE-1)(COX-1) و سکلواکسیژناژ ۲ (COX-2) سنتز پروستاگلاندین ها(PROSTAGLANDINS) و ترومباکسان(THROMBOXANE) از آراکیدونیک اسید(ARACHIDONIC ACID) را متوقف میسازد. پروستاگلاندین ها کارکردهای متفاوتی در بدن دارند، از جمله ایجاد التهاب، درد و تب-حمایت از عملکرد پلاکت های خون-محافظت از پوشش معده-جریان خون طبیعی کلیه ها و غیره.

موارد مصرف:

برای کاهش درد، التهاب و تب.

۱-آرتروز وآرتریت.

۲-سردرد و میگرن.

۳-قاعدگی دردناک.

۴-درد استخوانها و مفاصل.

۵-کنترل درد.

۶-تب (به ویژه ایبوپروفن، ناپروکسن و استامینوفن)

۷-رگ به رگ شدگی و کشیدگی عضلات.

۸-دندان درد و کمر درد.

۹-تسکین درد ناشی از سنگ کلیه.

۱۰-نقرس حاد.

۱۱-پیشگیری از سکته مجدد (آسپرین)

موارد منع مصرف:

۱-در صورت سابقه حساسیت به هر یک از این داروها.

۲-مصرف آسپرین در کودکان و نوجوانان پایین تر از ۱۶ سال ممنوع میباشد. چراکه کودکانی که درمعرض ابتلا به آنفلوآنزا و آبله مرغان میباشند با مصرف آسپرین ممکن است دچار نشانگان ری(REYE) گردند. این ضایعه موجب آسیب مغزی و مرگ میگردد.

۳-در دوران بارداری و شیردهی نبایستی مصرف گردند (اما مصرف استامینوفن مجاز است)

۴-افرادی که از زخم معده و نقص سیستم انعقادی رنج میبرند.

۵-همراه با داروهای ضد انعقاد خون نباید مصرف گردند.

مصرف باید تحت نظر پزشک صورت گیرد:

۱-مبتلایان به آسم.

۲-مبتلایان به احتلالات قلبی،کبدی و کلیوی.

تداخلات دارویی:

۱-داروهای فشار خون.

۲-داروهای انعقاد خون.

۳-داروهای ادرار آور.

اشکال دارویی:

کپسول-قرص-آمپول-شیاف-ژل و کرم.

عوارض جانبی:

۱-تحریک گوارشی: تهوع، استفراغ، سوء هاضمه، زخم و خونریزی معده، اسهال و یبوست.

۲-آسیب به کلیه ها: احتباس مایع و نمک،افزایش فشار خون،نارسایی کلیه ها(چنانچه بصورت بی رویه و یاهمراه با داروهای ضد فشارخون و ادرار آورها مصرف گردند)

۳-افزایش حساسیت به نور: آفتاب سوختگی افزایش می یابد (به ویژه دیکلوفناک و پیروکسیکام)

۴-آسیب به جنین و نوزاد: نباید در دوران باداری و شیردهی مصرف گردند. (به استثنای استامینوفن)

۵-واکنش حساسیتی:بثورات جلدی، تنگی نفس و شوک حساسیتی.

۶-سایر عوارض: سردرد، سر گیجه، کاهش اشتها، خواب آلودگی و افزایش آنزیم های کبدی.

۷-داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (به ویژه آسپرین) از تجمع پلاکت ها و انعقاد خون جلوگیری میکنند. بنابراین افرادی که دچار احتلالات خونی میباشند و یا از داروهای ضد انعقادی استفاده میکنند باید از مصرف آنها خودداری کنند.

۸-مصرف آسپرین علام آسم را تشدید میکند.

نکته:افرادی که الکل مصرف میکنند، عوارض ناشی از مصرف در آنها افزایش می یابد.

نکته: عوارض در افراد سالخورده ممکن است شدید ترباشد. در افراد مسن گیجی، ورم صورت و پاها و کاهش ناگهانی ادرار میتواند روی دهد.

نکته:چنانچه ازاینگونه داروها برای کنترل درد استفاده میگیردد، نباید بیش از ۷-۱۰ روزازآنها استفاده شود.

نکته:آسپرین روکشدار دارای روکش انتریک(ENTERIC) میباشد. روکش باعث میگردد آسپرین بدون تغییراز معده عبورکرده و درروده کوچک حل گردید. بنابراین از تحریک گوارشی در معده جلوگیری میگردد.اما روکش شروع اثر آسپرین را به تاخیر می اندازد.

نحوه مصرف:

۱-اشکال خوراکی را همراه با یک لیوان پر از آب مصرف کنید. پس از مصرف تا ۱۵-۳۰ دقیقه به حالت قائم باقس مانده و از دراز کشیدن خودداری کنید تا تحریک گوارشی کاهش یابد.

۲-برای کاهش تحریک گوارشی میتوان آنها را همراه با غذا و یا داروهای ضد اسید معده مصرف کرد.

۳-هیچگاه میزان دوز تجویزی را افزایش ندهید.

ضد دردهای شبیه افیونی و یا مخدر(OPIOIDS)(NARCOTIC):

دارای اثرات قوی تر و سریعتر نسبت به ضد دردهای غیر مخدری میباشند.ضد دردهای مخدر به انواع طبیعی،نیمه صناعی و صناعی تقسیم بندی میگردند.

ضد دردهای مخدر:

۱-مورفین(MORPHINE)

۲-کدئین(CODEINE)

۳-فنتانیل(FENTANYL)

۴-متادون(METHADONE)

۵-پتیدین(PETHIDINE)

۶-ترامادول(TRAMADOL)

۷-مپردین(MEPERDINE)

۸-پنتازوسین(PENTAZOCINE)

۹-اکسی کدون(OXYCODONE)

۱۰-بوپرنورفین(BUPRENORPHINE)

۱۱-پروپوکسیفن(PROPOXYPHEN)

۱۲-اکسی مورفون(OXYMORPHONE)

۱۳-پروپوکسیفن(PROPOXYPHENE)

۱۴-لوورفانول(LEVORPHANOL)

۱۵-هایدرومورفون(HYDROMORPHONE)

۱۶-دیامورفین(DIAMORPHINE)

نحوه اثر:

۱-با اتصال به گیرنده های اوپیود در مغز، نخاع و مجاری روده و معده از ارسال پیام های درد به مغز جلوگیری میکنند. در واقع شبیه ضد دردهای مخدر طبیعی بدن موسوم به آندورفین ها عمل میکنند.

۲-تحریک مرکز لذت در مغز.

اشکال دارویی:

قرص، کپسول و آمپول.

تداخلات دارویی:

الکل-آنتی هیستامینها-بنزودیازپین ها-باربیتورات ها.

عوارض جانبی:

۱-وابستگی و اعتیاد.

۲-خواب آلودگی و سرخوشی.

۳-گیجی.

۴-یبوست و کاهش ادرار،تهوع و خشکی دهان.

۵-تپش قلب.

۶-توهم.

۷-کما.

ضددردهای کمکی :

این دسته از داروها مسکن درد نیستند اما در برخی شرایط خاص باعث کاهش درد میشوند. (کاهش دردهای نوروپاتیک = حاصل از آسیب عصبی)

۱- داروهای ضد افسردگی: مانند فلوکسیتین(FLUXITINE) و دسیپرامین(DESIPRAMINE)

۲- داروهای ضد تشنج: مانند گاباپنتین(GABAPENTIN)، فنیتوئین(PHENITOIN) و کلونازپام(CLONAZEPAM)

۳- بی حس کننده های موضعی: نظیر لیدوکائین (LIDOCAINE) و کاپسایسین(CAPSAICIN) .