سندرم تحریک‌ پذیری مردانه : قاعدگی در مردان

استرس دارید؟ خسته‌اید؟ بدخلقید؟ اگر مرد هستید و اینها وضعیت فکری شما را تشریح می‌کند، ممکن است از مشکلی رنج می‌برید که جد دیاموند در کتاب خود با همین نام آن را « سندرم تحریک‌ پذیری مردانه » می‌نامد. بله خانم‌ها، جالب است بدانید که مردها هم قربانی نوسانات هورمونی می‌شوند که در واقع یک نوع قاعدگی مردانه محسوب میشود.

در زیر مصاحبه جد دیاموند در رابطه با این مشکل را برایتان آورده‌ایم که کمکتان می‌کند بیشتر با این مشکل آشنا شوید. البته مطمئناً می‌دانید که نباید به این مطالب بسنده کنید و در صورت داشتن هر نوع مشکل جسمی یا روحی، بهترین کار مشورت با یک پزشک متخصص است.

– سندرم تحریک‌ پذیری مردانه چیست؟ آیا مشکلی جدید است یا اینکه به تازگی تشخیص داده شده است؟

این مشکل با کمک ۴۰ سال تحقیق بالینی شخص خودم و پاسخ‌های ۱۰،۰۰۰ مرد شناسایی شده است. ما کشف کردیم که چرا میلیون‌ها مرد در سراسر جهان دچار عصبانیت و افسردگی می‌شوند و چرا خیلی وقت‌ها خستگی‌هایشان را بر سر زنی که دوستش دارند خالی می‌کنند.

سندرم تحریک‌پذیری مردانه (IMS)، را می‌توان وضعیت تحریک‌پذیری شدید، خستگی، کلافگی، اضطراب و عصبانیتی که در مردان اتفاق می‌افتد و با تغییرات بیوشیمیایی و نوسانات هورمونی، استرس و فقدان هویت مردانه همراه است، تعریف کرد.

– افسردگی و خشونت در مردان را چطور می‌توان به هم مرتبط دانست؟

چیزی که ما فهمیدیم این بود که بیشتر تحقیقات تخصصی و به طریقی تجربه عموم بر این اساس است که زنان دو برابر مردان دچار افسردگی می‌شوند. ما در تحقیق خود دریافتیم که مردان معمولاً به طریقی متفاوت با زنان افسردگی را تجربه می‌کنند. و اغلب آسیب‌پذیری، عصبانیت و تحریک پذیری جنبه‌های مردانه افسردگی است که معمولاً تشخیص داده نمی‌شود.

– نقش استرس در سندرم تحریک پذیری مردانه چیست؟

ما دریافته‌ایم که استرس موجب خراب شدن ازدواج‌ها و روابط می‌شود. این مسئله دلایل مختلفی دارد. استرس‌های دنیای امروز بسیار بیشتر از زمان قدیم شده است. در گذشته، استرس منبع جسمی داشت. یک حیوان درنده وارد اردو می‌شد و احتمال خطر جسمی وجود داشت. و مردها می‌دانستند چطور باید به آن واکنش دهند، واکنش جنگ یا گریز.

اما الان، استرس از منابع مختلف دیگری هم ناشی می‌شود. از ترافیک سنگین شهری، وضعیت کشور، مسیر و جهت زندگی خودمان، ترس از حملات ناشناخته بیرونی و بسیاری منابع دیگر. برای اینها، واکنش‌های قدیمی مردان کافی نیست، اگر ندانیم چیست نمی‌توانیم با آن بجنگیم. درنتیجه، استرس مردان به همسران آنها منتقل می‌شود.

– بعضی مردان به درون خودشان آسیب می‌زنند؛ خیلی از آنها هم خشن می‌شوند. از کجا مشخص می‌شود که واکنش آنها به چه صورت خواهد بود؟

همانطور که توضیح دادم، این سندرم دو نوع یا جهت دارد؛ درواقع یا به درون ریخته می‌شود –به صورت افسردگی نمود پیدا می‌کند و اگر تحت درمان قرار نگیرد حتی ممکن است منجر به خودکشی نیز بشود– و یا با عصبانیت و خشونت به بیرون ریخته می‌شود. اینکه واکنش مردی چطور خواهد بود به طریقه تربیت آنها و در بعضی موارد ژنتیک و هورمون‌هایشان مرتبط است. اما خیلی وقت‌ها می‌بینیم مردان واکنش‌های مختلفی می‌دهند و از یکی به یکی دیگر منتقل می‌شوند. اینها مردهایی هستند که ابتدا سعی می‌کنند همه چیز را درون خودشان بریزند و بعد از ناراحتی زیاد ناگهان منفجر می‌شوند.

– آیا عوامل هورمونی در این سندرم نقش دارند؟ این ایده هست که روحیات خانم‌ها مستقیماً با هورمون‌های آنها در ارتباط است اما درمورد مردان چیزی گفته نشده است.

باز هم این فرضیه وجود دارد که زن‌ها موجودات هورمونی هستند اما مردها بیشتر منطقی‌اند. اما واقعیت این است که مردها هم درست به اندازه زن‌ها تحت‌تاثیر هورمون‌هایشان قرار دارند. مردها هم چرخه‌های هورمونی مختلفی دارند:

۱) بعنوان مثال تستوسترون مردها چهار یا پنج مرتبه در ساعت تغییر کرده و بالا و پایین می‌رود.

۲) چرخه‌های روزانه‌ تستوسترون که صبح‌ها بالاتر و شب‌ها پایین‌تر است.

۳) چرخه هورمونی ماهانه در هر مرد متفاوت است اما مردها می‌توانند روحیات خود را بررسی کرده و این تغییرات هورمونی را تشخیص دهند.

۴) چرخه‌های فصلی نیز وجود دارد که سطح تستوسترون مردها در پاییز بالاتر و در بهار پایین‌تر است.

۵) چرخه‌های هورمونی مردانه در طول نوجوانی و بین ۴۰ تا ۵۵ سال که یائسگی مردانه نامیده می‌شود.

۶) تغییرات هورمونی که بخاطر استرس در سندرم تحریک‌پذیری مردانه اتفاق می‌افتد.

– چه چیز باعث می‌شود هورمون‌ها در مردان از حالت نرمال خارج شود؟

چیزهای مختلفی می‌تواند منجر به این اتفاق شود. با یکی از عادی‌ترین آنها شروع می‌کنیم: غذا خوردن. اگر وزنمان بالا رود، احتمال بروز سندرم تحریک پذیری مردانه بیشتر می‌شود.

دلیل آن این است: مقدار مشخصی تستوسترون در بدن تبدیل به استروژن می‌شود. مردان و زنان  در بدن خود هر دو هورمون تستوسترون و استروژن را دارند. وقتی وزن بالا می‌رود، سلول‌های چربی در تبدیل تستوسترون به استروژن در آقایان فعال‌تر می‌شوند. هرچه میزان استروژن بالاتر و تسروسترون پایین‌تر باشد، تحریک پذیری آقایان بیشتر شده و آگاهی آنها از قدرت مردانه‌شان کمتر می‌شود. این یکی از راه‌هایی است که تنظیم هورمونی‌شان برهم می‌خورد.

راه دیگر زمانی است که تحت استرس زیادی قرار می‌گیرند و درنتیجه سطح تستوسترون بدنشان افت می‌کند. راه دیگر استفاده از داروهایی است که ممکن است بر سطح هورمونی بدن اثر داشته باشند، حتی داروهای گیاهی که خیلی‌ها تصور می‌کنند طبیعی و ایمن هستند.

– سندرم تحریک‌پذیری مردانه چه علائمی دارد؟

ما دریافته‌ایم که یکی از علائم اولیه، انکار است. یعنی اینکه مردها تصور می‌کنند مشکل هرجایی به جز درون خودشان است. فکر می‌کنند مقصر زنشان، رئیسشان، مردم توی خیابان، دولتمردان، هر کسی به جز اتفاقاتی که درون خودشان می‌افتد است. از اینرو یکی از اولین کمک‌هایی که می‌توانیم به زوج‌ها بکنیم این است که به مردها کمک کنیم بر این انکار غلبه کنند.

ما می‌دانیم که افسردگی می‌تواند در زنان و مردان، حتی مردانی که به این سندرم مبتلا نیستند، اتفاق بیفتد اما فکر می‌کنیم افسردگی جنبه بسیار مهمی از سندرم تحریک‌پذیری مردانه است که معمولاً بخاطر اینکه عصبانیت و آسیب‌پذیری و افسردگی را رفتاری منفی می‌دانیم، در مردان تشخیص داده نمی‌شود. خیلی به ندرت می‌بینیم که چقدر مردان ناراحت و غمگین هستند.

– می‌توانید درمورد انواع مختلف سندرم تحریک پذیری مردانه توضیح دهید؟

اینها چند نمونه از انواع این سندرم هستند:

• یکی آسیب‌پذیری بیشتری دارد. همان کلافگی که فرد آن را به درون خود می‌ریزد. مردی که روی جوش ملایم است.

• یک نوع دیگر آن خشن‌تر است. مرد یکباره بدون انگیزه شروع به فریاد زدن یا خشونت فیزیکی می‌کند.

• یک نوع متداول دیگر آن دوری کردن است. در این نوع مرد علاقه‌ای به ارتباط برقرار کردن در روابط مهم خود نشان نمی‌دهد. ناپدید می‌شود.

– چطور می‌شود که مردی متوجه می‌شود که مشکل از همسرش، رئیسش، ترافیک یا دیگران نیست که عصبانی‌اش کرده است؟

به مرور مردها این مسئله را می‌فهمند.

• اولین راهی که باعث می‌شود مردها متوجه این مسئله شوند این است که می‌فهمند بااینکه به نظر می‌رسد مشکل از بیرون است، واکنش آنها به نظر زیادی افراطی می‌آید. یعنی این موقعیت به آنقدرها عصبانیت هم نیاز نداشت.

• قدم دوم این است که می‌بیند که باوجود علت، روابطی که برایش مهم هستند همه در عذابند.

• سوم، کم‌کم می‌بیند که چیزی هست که بدون اینکه باعث شود احساس بدتری نسبت به خودش پیدا کند می‌تواند علت این مشکلات باشد.

• و آخر وقتی می‌فهمند که کارهای زیادی هست که برای بهتر کردن خودشان می‌توانند انجام دهند، راحت‌تر میپذیرند که مشکلی وجود دارد.

– من وقتی در ترافیک هستم، وقتی می‌خواهم کاری را انجام دهم و نمی‌شود، وقتی غذایم می‌سوزد و خیلی وقت‌های دیگر، خیلی زود عصبانی می‌شوم. ۳۵ ساله هستم و هیچ مشکل خاصی در زندگیم ندارم اما مطمئنم یک چیزی در من تغییر کرده است چون قبلاً اینطور نبودم. آیا این می‌تواند نشانه سندرم تحریک‌پذیری باشد؟

بله. حدس ما این است که وقتی مردی شروع به تجربه اینجور واکنش‌های آسیب‌پذیرانه اضافی می‌کند، که قبلاً عادت به آن نداشته است، دچار این سندرم شده است. بعد آزمایشات و ارزیابی‌های بیشتری روی او انجام می‌دهیم تا اطلاعات بیشتری دریافت کنیم و بتوانیم او را راهنمایی کنیم.

– گفتید یکی از عوامل در سندرم تحریک پذیری مردانه، از دست رفتن هویت مردانه است. آیا می‌توانید کمی بیشتر درمورد آن توضیح دهید؟ 

منظور این است که ما به حس مشخص‌تری از هدف در زندگی‌مان نیاز داریم، حس جهت داشتن درمورد اینکه مرد بودن در این دنیایی که الان در آن زندگی می‌کنیم، که بسیار با گذشته تفاوت کرده است، یعنی چه، که می تواند خیلی هم سخت باشد. و به مقدار بیشتری حس حمایت و قدردانی از مردیت در همه نمودهای آن نیاز داریم.

– این می‌تواند بخشی از یک مشکل بزرگ‌تر باشد — ما خیلی سریع به تغییرات اجتماعی اطرافمان واکنش نمی‌دهیم، درست است؟

بله، من فکر می‌کنم این یک مشاهده دیدگاهی است که ما به سمت دنیایی در حرکت هستیم که همه چیز خیلی سریع‌تر از آنچه که ذهن انسان بتواند با آن تطبیق یابد، تغییر می‌کند. و ما به طرق مختلف با نحوه استفاده‌مان از منابع طبیعی، موجب یک فاجعه محیطی می‌شویم. و مشخص است که تازمانیکه نحوه استفاده از این منابع را تغییر ندهیم، زندگی پراسترس و دشوار خواهیم داشت.

– من تصور می‌کنم که شوهرم دچار مشکلی شبیه به این سندرم شده است. او دیگر به خیلی چیزها که قبلاً دوست داشت علاقه‌ای نشان نمی‌دهد. نمی‌داند چطور می‌تواند دوباره خوشحال باشد و دیگر حتی مطمئن نیست که بعد از ۲۳ سال من را دوست دارد یا نه. اگر تمایلی به کمک گرفتن از متخصص نشان نداد، چه باید بکنم؟ او به نظر افسرده و بی‌علاقه به همه چیز می‌آید. همه انرژی‌اش را در عوض صرف کارش می‌کند. آیا مصرف ویتامین خاصی می‌تواند به او کمک کند؟

زنان زیادی هستند که این علائم را در شوهرانشان می‌بینند.

۱- شوهرم تغییر کرده است.

۲- نسبت به قبل ناراحت‌تر است.

۳- می‌گوید دوستم دارد اما من فکر می‌کنم دیگر علاقه‌ای به من ندارد.

۴- نمی‌داند چه باید بکند.

برای خانم‌هایی که به تازگی شروع کرده‌اند باید بگویم که باید به دنبال کمک باشید تا بفهمید چطور باید با این مسائل کنار بیایید. باید بدانید کی و چطور باید حمایتش کنید؛ چطور به بهترین نحو از خودتان مراقبت کنید؛ کی برای بردن او پیش متخصص اصرار کنید و کی تصمیم را بر عهده خودش بگذارید. اینها مسائلی هستند که هر روز با آنها سروکار خواهید داشت.

– برای درمان این سندرم چه تغییراتی را در رژیم‌غذایی صلاح می‌دانید؟

خیلی مهم است که بدانید تا چه سطحی باید به این مردان کمک نید. مثلاً وقتی مردی رفتاری بسیار افسرده دارد و تصور می‌کند که زندگی اصلاً حرفی برای گفتن ندارد یا رابطه‌اش چیزی برای او ندارد، وقت آن نیست که درمورد رژیم‌غذایی حرف بزنید. در چنین زمانی باید به دنبال یک متخصص باشید تا از بروز اتفاقات احتمالی دیگر که ممکن است خطرناک هم باشند جلوگیری کنید.

اما اصلاحات زیادی هست که می‌توانید در رژیم‌غذایی این افراد اعمال کنید. مثلاً می‌دانیم که یکی از دلایل این سندرم پایین بودن سطح تستوسترون است. همچنین می‌دانیم که وقتی وزن مردی بالا می‌رود که مشکل خیلی از مردان در جامعه کنونی است، سطح تستوسترون آنها پایین خواهد آمد. بنابراین هر کاری که برای کم کردن وزن یا بالا بردن تستوسترون می‌تواند انجام داد، حال این افراد را بهتر خواهد کرد.

– اول باید به سراغ پزشک خانوادگی برویم یا از همان ابتدا به متخصص مراجعه کنیم؟

خیلی خوب است که رابطه نزدیکی با پزشک خانوادگی‌تان داشته باشید زیرا خیلی از جنبه‌های این مشکل پایه و اساس فیزیولوژیکی دارند. همچنین توصیح می‌کنم که به طور مرتب و دوره‌ای سری به مشاور روانشناس بزنید زیرا خیلی از جنبه‌های این مشکل پایه روانشناسی هم دارند.

– نوشیدن الکل یا کشیدن سیگار چه تاثیری بر احتمال بروز سندرم تحریک‌پذیری مردانه یا وخیم‌تر کردن آن دارد؟

الکل، دخانیات، داروها، موادمخدر مختلف، همه می‌توانند به طرق مختلف بر آن اثر داشته باشند. همانطور که گفتم، اینها می‌تواند بر سطح هورمون‌ها، بیوشیمی مغز و سطح استرس اثر بگذارد و درنتیجه با ابتلا به این سندرم در ارتباط باشد، مثلاً می‌دانیم که مصرف بالای الکل آسیب‌پذیری و عصبانیت را در مردها تشدید می‌کند و در بعضی موارد آنها را خشن‌تر می‌سازد.

– برای والدین آماده کردن بچه‌ها برای آینده‌ای ناشناخته غیرممکن است. شما چه توصیه‌ای برای والدین دارید که کمکشان کند راهی با انعطاف‌پذیری بیشتری برای این سفر فرزندانشان بسازند؟

من فکر می‌کنم دو مدل تربیت در جامعه ما وجود دارد. یکی مدل بسیار حمایت‌کننده که شدیداً مراقب فرزندانشان هستند و نوع دیگر مدل سختگیرانه‌تر است.

چیزی که طی سالها تحقیق دریافته‌ایم این است که مدل شدیداً سختگیرانه افراد را به سمت اطاعت کورکورانه سوق می‌دهد اما با گذشت زمان پسرانی که چنین تربیتی داشته‌اند، خشن‌تر و عصبانی‌تر خواهند شد. مدل حمایت‌گرایانه پسرانی را تحویل جامعه خواهد داد که با زن زندگی خود و همچنین فرزندان آینده‌شان با احترام و محبت بیشتری رفتار خواهند کرد.

– در آخر حرف دیگری برای خوانندگان دارید؟

توصیه من این است که مشکلاتشان را جدی بگیرند و درصورت مشاهده علائم حتماً به متخصص مراجعه کنند.