پسوریازیس : علل، درمان و نشانه ها

داء الصدف یا پسوریازیس بیـماری پـوستی، پوسته پوسته ای عـود کنــنده مزمن است که همراه با پلاک هـا یـا پـاپـول های فلس مانند خاکستری-نقره ای رنگ روی پوست ایجاد می شود. آرنـج هـا و زانـوها متـداولتـرین قسـمت های بدن هستند که دچار این عارضه پوستی می شـونـد. گـاهاً ایـن عـارضـه در یـک نقطه در هر دو سمت بدن ایجاد می شـود. اندازه ایـن لـکه هـا متــغیر است و ممـکن اســـت کــوچک و گاهی خیلی بزرگ (بزرگتر از کف دست) باشد.

توصیف پسوریازیس

به طور معمول، سلولهای پوستی بعد از گذشت یک ماه بالغ شده و میریزند. در عارضه پسوریازیس، بلوغ سلولها سرعت میگیرد و فقط سه الی چهار روز طول می کشد. از آنجا که لایه زیرین سلول های پوستی زودتر از حالت طبیعی، تقسیم می شوند، سلول های مرده در پوسته های ضخیم تر روی خارجی ترین لایه پوست (که پوست برونی نامیده می شود) جمع می شوند.

انواع و طبقه بندی

پسوریازیس به شکل های مختلف ایجاد می شود که در شدت، طول مدت، محل، شکل و طرح فلس ها متفاوت است. شایع ترین انواع آن عبارتند از:

پسوریازیس پلاکی یا پسوریازیس ولگاریس: که شایعترین نوع پسوریازیس است. در این نوع پسوریازیس ضایعات ملتهب و قرمز رنگی در پوست ایجاد می شود که روی آن را فلس های سلول های مرده نقره ای-سفید می پوشاند. و بیشتر روی آرنج، زانو، پوست سر، و ناخن های دست یا پا دیده می شود.

پسوریازیس پاستولار (چرک دار): نوعی نادر از پسوریازیس می باشد که در آن کورک های چرک دار کوچکی (ضایعات سر سفید) در کلیه قسمت های بدن یا محدود در کف دست ها، کف پاها یا سایر قسمت ها بدن دیده می شود.

پسوریازیس گوتات: که معمولاً در بچه ها ایجاد می شود و به صورت لکه های کوچک قرمز فلس مانند که به سرعت در یک ناحیه بسیار بزرگ از پوست ایجاد می شود، مشخص می شود. این عارضه معمولاً بعد از بیماری های عفونی مثل گلودرد چرکی ایجاد می شود.

پسوریازیس معکوس: که در زیربغل، زیرسینه، حول کشاله ران، در شکاف بین باسن و دور اندامهای تناسلی ایجاد می شود. این عارضه نیز معمولاً صورتی رنگ و سوزش آور است اما فاقد ضخامت انواع دیگر پسوریازیس می باشد.

برخی متخصصین پوست، پسوریازیس را به سه نوع خفیف، متوسط و وخیم تقسیم بندی می کنند. پسوریازیس خفیف در ۱۰-۵ درصد از بدن فلس ها را ایجاد می کند، پسوریازیس متوسط در ۱۰ تا ۲۰ درصد از بدن و در پسوریازیس وخیم در بالای ۲۰ درصد از بدن فلس ها ایجاد می شود.

در ۵ درصد از همه افراد مبتلا به پسوریازیس، ورم مفاصل نیز ایجاد می شود. این وضعیت ورم مفاصل پسوریاتیک نامیده می شود.

علت و عوامل خطرزا

پسوریازیس یک اختلال پوستی مزمن است که ریشه ای نامعلوم دارد، اما، به نظر می رسد که وراثت در انتقال آن نقش داشته باشد (در یک نفر از هر ۳ نفر فرد مبتلا به پسوریازیس، یکی از اعضای خانواده یا فامیل نیز به آن مبتلاست).

عوامل مختلفی می توانند در این زمینه نقش داشته باشند، مثل استرس، تغییرات آب و هوا، عفونت های استرپتوکوکی یا HIV، زخم های سطحی، بیماری ها یا مصرف برخی داروها مثل لیتیوم، بتا بلاکرها مثل پر.پرانولول، کویندین (داروی قلب) یا داروهای آنتی مالاریا.

تشخیص

متخصصین پوست پسوریازیس را با آزمایش و معاینه پوست و بررسی ویژگی های این ضایعات پوستی تشخیص می دهند. گاهی اوقات بیوپسی ضایعات و معاینه پوست در زیر میکروسکوپ نیز برای تصدیق تشخیص لازم است. برای نشخیص پسوریازیس نیاز به آزمایش خون یا سایر آزمایشات نیست.

درمان

در حال حاضر درمان قطعی برای پسوریازیس وجود ندارد، اما درمان های مختلفی وجود دارد که در اکثر موارد می تواند پوست را موقتاً از این ضایعات پاک کند. اما گاهی اوقات درمان آن غیرممکن می شود. برای اکثر بیماران، یکی یا چند مورد از درمان های زیر لازم می شود:

درمان موضعی (که معمولاً برای پسوریازیس خفیف تا متوسط استفاده می شود)

نرم کننده ها و مرطوب کننده ها به نرم شدن فلس ها کمک کرده و ناراحتی آن را کاهش می دهد.
کرم ها و روغن های استیروئید به کاهش التهاب آن کمک می کند.
تازاروتین Tazarotene دارویی موضعی برای درمان پسوریازیس پلاکی خفیف تا متوسط می باشد.
آنترالین Anthralin به کند شدن تکثیر سلولی کمک می کند.
ویتامین D3 یا  کالسیپوترین
محلول های حمام مثل نمک های معدنی یا افزودنی های جو، به نرم کردن و تسریع بهبودی کمک می کند.
نوردرمانی (که به تنهایی یا همراه با سایر درمان ها برای درمان پسوریازیس متوسط تا وخیم استفاده می شود)

اشعه فرابنفش (UVB)، چه در محیط روباز یا در مطب پزشک به درمان این ضایعات کمک میکند.
سورالِن و اشعه فرابنفش A PUVA
لیزرهای اکسیمر نیز برای درمان یک نقطه کوچک از پسوریازیس مورد استفاده قرار می گیرد.
درمان های داخلی (که برای درمان پسوریازیس متوسط تا وخیم مورد استفاده قرار می گیرد)

داروهای بیلوژیک از موجودات زنده (انسان، گیاه، حیوان، یا جاننوران میکروسکوپی) گرفته می شود. این داروها روی سیستم ایمنی بدن برای پیشگیری از اختلالات التهابی، ازجمله پسوریازیس، کار می کند. برخلاف داروهایی که که سیستم دفاعی را متوقف میکند، داروهای بیولوژیک فقط با آن مواد شیمیایی مقابله میکند که در ایجاد پسوریازیس دخیل است. Etanercept (Enbrel) و (infliximab (Remicade دو نوع از داروهای بیولوژیک هستند که بلاکرهای عامل بافت مردگی تومر (TNF) نامیده می شود. Alefacept (Amevive) و Efalizumab) Raptiva) و بلاکرهای سلول های T. متاسفانه هرکدام از این داروها نیاز به تزریق مداوم با سوزن دارد. و البته درمان هایی بسیار جدید و گران می باشند.
Methotrexate) MTX) به کند کردن تکثیر سلولها و کاهش التهاب کمک می کند.
درمان رتینوئید، ازجمله acitretin Soriatane، به کاهش التهاب کمک می کند.
Cyclosporin A سیستم یمنی بدن را ه طور کل کند می کند و می تواند به کاهش التهاب کمک کند.
تجربه متخصص پوست شما در زمینه این بیماری و تکنیک آزمایش و خطا به تشخیص بهترین نوع درمان برای هر فرد کمک می کند. درمان ممکن است به کوتاهی چند هفته یا تا چندین ماه به طول انجامد. متخصصین پوست احتمالاً روش های مختلف درمانی را برای هر فرد به طور چرخشی انجام میدهند تا از عوارض جانبی این درمان ها جلوگیری کرده و ببینند کدام روش درمانی برای هر فرد بهتر است.

مراقبت های فردی

پوستتان را همیشه روغن دار و مرطوب نگه دارید. روغن ها، کرم ها، لوسیون ها برای این منظور توصیه می شود.
در خانه از  دستگاه های مرطوب کننده استفاده کنید.
زیر آفتاب بروید. البته مراقب باشید که دچار آفتاب سوختگی نشوید.
حمام کردن در آب داغ به کاهش فلس ها کمک می کند.
از صابون های ملایم یا پاک کننده های فاق صابون استفاده کنید. صابون های ملایم مثل کرم نیوآ، داو و از این قبیل اتخاب های خوبی برای شماست.
از هرگونه استرس دوری کنید.
از خود در مقابل انواع زخم ها و عفونت های پوستی محافظت کنید.
استیروئیدهای موضعی

در زیر به لیستی از انواع استیروئیدهای موضعی که برای درمان اگزما استفاده میشوند، اشاره می کنیم:

خیلی قوی:

Betamethasone dipropionate) Diprolene)

Clobetasol 17-Propionate 0.05%) Temovate)

Halobetasol propionate) Ultravate)

Halcinonide 0.1%) Halog)

قوی:

Amcinonide 0.1%) Cyclocort)

Betamethasone dipropionate 0.5 mg) Diprolene)

Desoximetasone 0.25%) Topicort)

Fluocinonlone acetonide 0.25%) Synalar)

Fluocinonide 0.05%) Lidex)

Mometasone furoate 0.1%) Elocon)

Triamcinolone Acetonide 0.1%) Kenalog)

متوسط:

Desonide 0.05%) Desowen)

Hydrocortisone valerate 0.2%) Westcort)

Prednicarbate 0.1%) Dermatop)

ضعیف:

Hydrocortisone 1.0%) Cortaid)

سوالاتی که می توانید درمورد پسوریازیس از پزشک خود بپرسید:

عارضه من چه نوع از پسوریازیس است؟

شدت پسوریازیس من تا چه حد است؟

آیا ممکن است شدت آن بیشتر شود یا به قسمت های دیگر بدنم هم سرایت کند؟

آیا ممکن است سایر بیماری های مفاصل نیز برای من اتفاق بیفتد؟

شما چه درمانی را پیشنهاد می کنید؟

برای جلوگیری از عود کردن دوباره این بیمای، چه اقداماتی می توان انجام داد؟

چه لوسیون و کرم هایی را برای من توصیه می کنید؟

اگر برای تشخیص بیمای من بیوپسی لازم است، نتیجه آن چه چیز را مشخص خواهد کرد؟