لایه برداری پوست به روش شیمیایی

در لایه برداری شیمیایی، یک محلول شیمیایی روی پوست مالیده می شود و به آن اجازه داده می شود که خوب در آن نفوذ کند. پس از گذشت یک تا ۱۴ روز، برحسب اینکه محلول تا چه عمقی در پوست نفوذ کرده باشد، لایه های پوست برداشته می شود. این پروسه بخشی از پوست را به روشی کاملاً کنترل شده تخریب می کند تا پوست جدید بتواند به جای آن رشد کند. مواد شیمیایی که برای این منظور استفاده می شود، مواد لایه برداری نامیده می شوند.

نوع لایه برداری شیمیایی براساس اینکه تا چه عمق مواد لایه برداری نفوذ می کنند و نوع محلول شیمیایی مورد استفاده، تغییر میکند. عواملی که بر عمق لایه کنده شده تاثیر می گذارد شامل این موارد است: غلظت اسید در ماده لایه برداری، تعداد پوشش های مورد استفاده، و مدت زمانی که قبل از خنثی سازی اسید به پوست فرصت داده می شود. هرچه لایه عمیق تر باشد، تاثیر بسیار بیشتر خواهد بود و همچنین میزان خطر، درد، زمال التیام پوست نیز بیشتر خواهد شد. لایه ها به سه دسته اصلی تقسیم می شوند:

لایه برداری سطحی: خفیف ترین نوع لایه برداری شیمیایی است که می توان آن را روی همه انواه پوست ها استفاده کرد. در لایه برداری  سطحی معمولاً از مایعی استفاده می شود که حاوی اسید بسیار رقیق و ملایم است که در اکثر موارد اسید گلیکولیک می باشد. گاهی اوقات نیز از یخ خشک (دی اکسید کربن جامد) استفاده می شود.

لایه برداری متوسط: این نوع لایه برداری نسبت به لایه برداری سطحی عمیق تر در پوست نفوذ می کند و منجر به سوختگی درجه دو پوست می شود. اسید تریکلورواستیک (TCA) مهمترین عامل و ماده لایه برداری است که در لایه برداری متوسط از آن استفاده می شود. این لایه برداری را می توان در مراحل مختلف و بااستفاده از محلول های مختلف شیمیایی انجام داد که در آخر از TCA استفاده می شود.

لایه برداری عمیق: این نوع لایه برداری در لایه های مختلف پوست رسوخ می کند و سوختگی درجه دو در پوست ایجاد می کند. این نوع لایه برداری فقط بر روی پوست صورت انجام می گیرد. یک ماده شیمیایی که فنول نام دارد برای لایه برداری عمیق مورد استفاده قرار می گیرد. ممکن است از لایه برداری عمیق برای پوست های تیره تر استفاده نشود چون باعث چروک شدن پوست می شود. حتی در افرادی که پوست روشن دارند، لایه برداری با فنول ممکن است باعث چروک شدن پوست شود. در اکثر موادر این نوع لایه برداری فقط یک مرتبه صورت می گیرد.

قبل از لایه برداری پوست

پزشکتان می تواند براساس نوع پوستتان در تعیین عمق لایه برداری و محلول شیمیایی مورد استفاده مناسب و همچنین نقطه هایی از پوست که نیاز به لایه برداری دارند ، نتیجه ای که می خواهید بگیرید، خطراتی که به جان می خرید، و سایر موارد به شما کمک کند. ابتدا یک نقطه از پوست برای آزمایش لایه برداری می شود تا نتیجه کار قابل درک تر شود، به ویژه در افرادیکه پوست تیره دارند.

دو تا سه هفته قبل از لایه برداری، باید پوستتان را با دو بار در روز پاکسازی کردن به وسیله یک کرم مرطوب کننده و استفاده از ضد آفتاب، آماده کنید. در برخی موارد، استفاده از روزانه از تریتینوئین (Retin-A)، یک داروی موضعی که معمولاً برای درمان آکنه از آن استفاده می شود، نیز توصیه می شود که ممکن است به تسریع بهبودی کمک کند. پرهیز غذایی ویژه مراقبت از پوست نیز به لایه برداری بهتر پوست، تسریع بهبودی پس از آن و کاهش احتمال ایجاد عفونت و سایر مشکلات کمک می کند.

برای لایه برداری متوسط و عمیق پوست صورت، یک دوره دارو برای جلوگیری از عفونت های ویروسی به شما داده می شود (مانند acyclovir). این عمل به ویژه اگر محل لایه برداری در اطراف دهان یا چشمها باشد انجام میگیرد.

لایه برداری سطحی چگونه انجام می گیرد؟

درست قبل از لایه برداری، پوست کاملاً پاکسازی می شود. سپس ماده شیمیایی (که معمولاً مایع یا خمیر است) با استفاده از برس مخصوص یا گاز روی پوست مالیده می شود. این ماده برحسب نوع ماده شیمیایی مورد استفاده به مدت چند دقیقه روی پوست نگه داشته می شود. برای خنثی سازی اسید و خاتمه دادن به واکنش شیمیایی، از آب یا الکل استفاده می شود که توسط آن ماده شیمیایی را از روی پوست پاک می کنند. ممکن است وقتی ماده شیمیایی روی پوستتان است کمی احساس سوزش کنید. یک پنکه دستی می تواند این سوزش و ناراحتی را کمتر کند.

لایه برداری متوسط چگونه انجام می گیرد؟

تکنیک مورد استفاده برای لایه برداری متوسط مشابه با لایه برداری سطحی است با این تفاوت که ماده شیمایی به مدت طولانی تری روی پوست نگه داشته میشود. لایه برداری متوسط بسیار دردناک تر از لایه برداری سطحی است چون مواد شیمیایی مورد استفاده بسیار قوی تر هستند و عمیق تر در پوست نفوذ می کنند. برای کاهش درد معمولاً به فرد قرص مسکن داده می شود. کمپرس سرد و پنکه دستی نیز می تواند برای کاهش سوزش ایجاد شده توسط ماده شیمیایی موثر باشد. این عملیات حدوداً ۴۰ دقیقه به طول می انجامد. پس از لایه برداری دیگر دردی باقی نخواهد ماند.

لایه برداری عمیق چگونه انجام می گیرد؟

لایه برداری عمیق بیشتری زمان را می برد و از همه انواع لایه برداری دردناک تر است. در عملیات لایه برداری عمیق از فنول استفاده می شود.

برای تسکین درد به فرد مسکن داده می شود. این مسکن معمولاً به صورت تزریق درون رگی انجام می گیرد.

برای تزریق درون وریدی مایع دستگاه کنترل ضربان قلب به شما بسته می شود چون فنول اگر به میزان بالا در بدن جذب شود، می تواند سمی شود. اما اگر لایه برداری قرار است فقط روی یک قسمت کوچک از پوست انجام شود نیاز به این عملیات نیست.

پس از اینکه پوست به طور کامل پاکسازی شد، ماده شیمیایی روی پوست مالیده می شود و اجازه داده می شود که درون پوست نفوذ کند. وقتی کار بر روی یک قسمت از پوست انجام شد، ۱۵ دقیقه استراحت داده می شود و بعد روی قسمت دیگر کار می شود تا میزان بالای فنول وارد بدن نشود.

برای درمان مشکلات عمیق تر پوست، پس از لایه برداری روی پوست روغن و پماد مالیده می شود. این باندپیچی پس از ۲ روز برداشته می شود. پس از ۲۴ ساعت پماد از روی پوست شسته می شود و در صورت نیاز مجدد روی پوست مالیده می شود.

برحسب وسعت ناحیه تحت لایه برداری، کل عملیات بین ۶۰ تا ۹۰ دقیقه زمان می برد.

پس از لایه برداری انتظار چه داشته باشید؟

زمان ریکاوری پس از لایه برداری شیمیایی بستگی به نوع لایه برداری و عمق آن دارد. در همه مواد لایه برداری، مراقبت صحیح از پوست پس از عمل در تسریع بهبودی اهمیت بسیار زیادی دارد و باعث می شود نتیجه به دست آمده مدت مان طولانی تری باقی بماند، از بروز عفونت و تغییر رنگ ناشی از نور آفتاب در نواحی درمان یافته جلوگیری می کند.  مراقبت صحیح از پوست پس از لایه برداری بسیار شبیه به مراقبتی است که برای آماده سازی پوست برای لایه برداری انجام می دهید. این مراقبت ها شامل موارد زیر است:

پاکسازی پوست به طور مرتب با آب یا محلولی که پزشکتان به شما معرفی می کند.

تعویض پماد و پانسمان زخم (برای لایه برداری های متوسط تا عمیق).

مرطوب ساختن پوست به طور روزانه و مرتب.

پرهیز از قرار گرفتن در معرض نور آفتاب تا زمانیکه لایه برداری متوقف شود. پس از متوقف شدن لایه برداری، کرم ضد آفتاب باید هر روز مورد استفاده قرار گیرد. پوست تازه اگر در معرض آفتاب باشد، بیشتر در معرض تخریب قرار دارد.

برخی پزشکان همچنین استفاده از کرم تریتینوئین (tretinoin) را در شب توصیه می کنند که معمولاً ۲ تا ۳ هفته پس از لایه برداری مصرف می شود.

لایه برداری سطحی

لایه برداری سطحی معمولاً به صورت سرپایی انجام می گیرد، نیاز به بیهوشی ندارد و فقط کمی ناراحتی پس از عمل برای فرد ایجاد می کند. اکثر افراد بلافاله می توانند به فعالیت های روزانه خود بازگردند. پس از لایه برداری سطحی پوست به سرعت التیام می یابد. پوست ممکن است صورتی رنگ شود و معمولاً فقط لایه های معدودی از روی پوست برداشته شود. برای پوشاندن قرمزی پوست می توانید تا زمان بهبود آن از آرایش استفاده کنید.

لایه برداری متوسط

لایه برداری متوسط نیز معمولاً به صورت سرپایی انجام می گیرد اما احتمالاً باید چند روزی را از کار مرخصی بگیرید و در خانه استراحت کنید. لایه برداری متوسط، سوختگی درجه دو برای پوست ایجاد می کند. بهبودی پوست ۵ تا ۷ روز طول می کشد تا به جایی می رسد که می توانید برای پوشاندن قرمزی پوست از آرایش استفاده کنید. معمولاً پس از لایه برداری فرد درد نخواهد داشت اما ممکن است محیط مورد نظر متورم شود به ویژه اگر این نقطه دراطراف چشمها باشد. بین ۲ تا ۳ روز پوست قرمز-قهوه ای و خشک و پوسته مانند می شود و در روزهای آتی پوست آن کاملاً ریخته و در حقیقت لایه برداری می شود.

لایه برداری عمیق

لایه برداری عمیق سوختگی درجه دو روی پوست ایجاد می کند. در این نوع لایه برداری رشد دوباره پوست بین ۱۰ تا ۱۴ روز طول می کشد. تا ۳ هفته پوست به شدت قرمز می ماند و حتی این مدت برای برخی افراد تا ۲ ماه به طول می انجامد. اکثر افراد مجبور می شوند حداقل دو هفته از کار مرخصی بگیرند. درمان  و بهبودی کامل ممکن است ماه ها طول بکشد.

برای کاهش درد پس از لایه برداری ممکن است مسکن های غذایی تجویز شود.

برخی افراد دچار تورم شدید به ویژه در اطراف چشمها می شوند. بالا بردن سر می تواند این تورم را تا حدودی کاهش دهد و درموارد تورم های شدید کورتیکوستیروئید تجویز خواهد شد.

برای جلوگیری از بروز عفونت پس از لایه برداری، احتمالاً یک دوره داروهای آنتی بیوتیک یا ضد ویروس مصرف خواهید نمود.

مراقبت صحیح از زخم ها پس از لایه برداری عمیق برای تسریع درمان و جلوگیری از بروز عفونت زخم اهمیت بسیار زیادی دارد. ممکن است پزشکتان توصیه کند که در روز چند مرتبه دوش بگیرید تا پوسته پوسته شدگی پوست کمتر شود. و برای پاکسازی و چک کردن زخم هم ممکن است ناچار شوید مرتباً به مطب پزشکتان مراجعه کنید.

چرا لایه برداری انجام می شود؟

لایه برداری سطحی برای تقویت ظاهر تغییرات رنگدانه پوست، جای جوش، تخریب های خفیف ناشی از آفتاب، یا چروک های خفیف انجام می گیرد. این لایه برداری را می توان روی پوست صورت یا هر نقطه دیگر از بدن انجام داد. لایه برداری سطحی همچنین ممکن است برای آماده سازی پوست برای لایه برداری های عمیق تر انجام گیرد.
برای درمان چرک های خفیف تا متوسط صورت، تخریب های ناشی از آفتاب طولانی مدت، تغییر رنگدانه پوست و زخم های قبل از سرطانی پوست (که معمولاً با قرار گرفتن در معرض آفتاب ایجاد می شود) مورد استفاده قرار می گیرد. لایه برداری متوسط معمولاً روی پوست صورت انجام می شود.

لایه برداری عمیق برای درمان چروک های جدی، تخریب های آفتاب طولانی مدت، تغییر فاحش رنگدانه های پسوت، و زخم ها و گوشت اضافه های روی پوست انجام می شود. این لایه برداری روی پوست صورت انجام می گیرد. لایه برداری عمیق معمولاً روی پوست های تیره تر انجام نمی شود چون باعث چروک افتادن روی پوست می شود.

گاهی اوقات لایه برداری شیمیایی با درمابراسیون یا لیزر انجام می گیرد که تاثیر بسیار بیشتری دارد.

لایه برداری شیمیایی (به استثنای لایه برداری سطحی) در مواردی که فرد ویژگی های زیر را داشته باشد انجام نخواهد گرفت:

اخیراً از ایزوتریتینوئین استفاده کرده باشد (مانند آکوتان Accutane، دارویی که برای درمان جوش مورد استفاده قرار می گیرد).

اخیراً جراحی صورت یا جراحی با اشعه روی صورت داشته باشد. این می تواند رشد دوباره پوست را سخت تر کند.

عفونت تبخالی فعالی داشته باشد که ناحیه مورد درمان را تحت تاثیر قرار داده باشد.

سیستم ایمنی بدن وی ضعیف باشد. این مسئله درمان را کندتر کرده و خطر بروز عفونت و تغییر رنگ پوست را پس از لایه برداری افزایش می دهد.

به برخی داروهای خاص آلرژی داشته باشد.

میزان تاثیرگذاری آن چه میزان است؟

نتیجه به دست آمده از لایه برداری شیمیایی تاحدودی به عمق لایه برداری بستگی دارد.

لایه برداری سطحی می تواند تخریب های ناشی از نور خورشید یا پیری پوست را کاهش دهد اما آنرا به کلی از بین نمی برد. نتیجه لایه برداری ممکن است تا مدتی آشکار نشود، و وقتی ظاهر شود، ممکن است خیلی خفیف و جزئی باشد. معمولاً برای ایجاد همان تاثیری که فرد می خواهد باید لایه برداری های مکرر انجام گیرد.

لایه برداری متوسط می تواند برای یکدست کردن تفاوت های رنگدانه پوست و همچنین  کاهش چین و چروک ها و آثار تخریب های نور خورشید مفیدب اشد. برای دست یافتن به بهترین نتیجه پس از ۳ تا ۶ ماه نیاز به درمان دوباره است.

یکبار لایه برداری عمیق پوست چین و چروک های آنرا از بین برده و پوست را می کشد. تاثیر این لایه برداری معمولاً شگفت آور است. به طور کلی، فرد دیگر قادر به لایه برداری عمیق مجدد پوست خود نخواهد بود.

نوع پوستتان، مراقبت های قبل و بعد از لایه برداری از پوستتان، میزان تجربه پزشک، و شیوه زندگیتان پس از عمل نیز می تواند بر نتیجه کار تاثیر بگذارد. برخی از انواع مشکلات پوستی خیلی بهتر به لایه برداری شیمیایی واکنش می دهند. افرادیکه پوست روشن تری دارند و پس از عمل کمتر در معرض آفتاب قرار می گیرند، نسبت به افرادیکه پوست تیره تری دارند و زمان زیادی را زیر نور آفتاب می مانند، معمولاً نتیجه به مراتب بهتری کسب می کنند.

قبل از اینکه تصمیم بگیرد لایه برداری شیمیایی روی پوستتان انجام دهید، حتماً درمورد نتیجه ای که از عمل خواهید گرفت با پزشکتان مشورت کنید.

تغییر در رنگ و بافت پوست که به واسطه بالا رفتن سن و قرار گرفتن در معرض آفتاب ایجاد می شود، معمولاً پس از لایه برداری شیمیایی همچنان ادامه می یابد. لایه برداری شیمیایی نمی تواند راه حل دائمی برای این گونه مشکلات پوستی باشد.

خطرات

به طور کلی، این لایه برداری هرچه عمیق تر باشد، خطر عوارض جانبی و مشکلات آن بیشتر خواهد بود. لایه برداری های شیمیایی می تواند مشکلات زیر را در پی داشته باشد:

قرمز شدن پوست. پس از انجام لایه برداری شیمیایی انتظار قرمز شدن پوستتان را داشته باشید. با لایه برداری های عمیق و برخی انواع پوست ها، این قرمزی ممکن است بسیار شدید باشد. این قرمزی ممکن است در چند هفته از بین برود یا ماه ها به طول انجامد.

تغییرات رنگ پوست. نواحی تحت درمان ممکن است روشنتر یا تیره تر از سایر نواحی پوست شود.
خشک و پوسته پوسته شدن پوست
متورم شدن پوست به ویژه در اطراف چشمها
جای زخم
واکنش آلرژیک به مواد شیمیایی
عفونت. به ویژه افرادیکه سابقه تبخال دارند در معرض عفونت قرار می گیرند.
افزایش حساسیت نسبت به نور خورشید.

ملاحظات ویژه درمورد لایه برداری عمیق

لایه برداری عمیق که در آن از فنول استفاده می شود، می تواند مشکلات جدی دیگری را حین عمل بر روی قلب، کبد و کلیه ها ایجاد کند.

در چه مورد فکر کنید

انتظارات

لایه برداری شیمیایی به صورتی است که پوست را زخم کرده و لایه های بالایی پوست را برمی دارد. شما باید خودتان را برای منظره ای که پوستتان بعد ازعمل و حین دوره ریکاوری پیدا می کند آماده کنید. همچنین باید خودتان را برای استفاده از مواد آرایشی برای همرنگ کردن پوست صورت بین نواحی تحت درمان و سایر قسمت های پوست آماده کنید.

مراقبت دربرابر آفتاب

طی دوره های اولیه درمان پس از لایه برداری شیمیایی (قبل از اینکه لایه برداری پوست تمام شود)، باید از قرار گرفتن درمعرض آفتاب خودداری کنید. پس از اتمام این دوره، باید هر روز از کرم ضد آفتاب استفاده کنید و تا حد امکان از قرار گرفتن در معرص آفتاب خودداری کنید. پوست جدید دربرابر تخریب و رنگزدایی دربرابر آفتاب آسیبپذیرتر است.

انتخاب های مختلف برای بازسازی رویه پوست

لایه برداری شیمیایی، درمابراسیون، و لیزردرمانی پوست، از جمله متداولترین تکنیک هایی است که برای ارتقاء بافت و ظاهر پوست انجام می گیرد. بااینکه این تکنیک ها روش هایی کاملاً متفاوت هستند، اما تاثیری مشابه بر پوست می گذارند: لایه های بالایی پوست را تخریب کرده و برمی دارد تا پوست تازه رشد کند.

نمی توان گفت که کدامیک از این تکنیک ها از دیگری بهتر است. لیزردرمانی اگر توسط فرد بامهارت و کاردان انجام شود؛ معمولاً دقیق تر از لایه برداری شیمیایی یا درمابراسیون است. اما، انتخاب نوع عمل بستگی به منطقه تخت درمان، نوع پوست و وضعیت شما، تجربه پزشک، اولویت های خودتان و سایر عوامل دارد. برخی افراد می توانند با ترکیب این روش ها، بهترین نتیجه را کسب کنند.