اعتیاد به اینترنت، یک بحران سلامتی

بالا رفتن مصرف اینترنت در زندگی روزمره نگرانی از اینکه هر روز تعداد بیشتری از افراد به آن اعتیاد پیدا می‌کنند و اینکه اینترنت انسانیت را از ما می‌گیرد، بالا برده است. باوجود اعتبار بعضی افرادیکه این نگرانی‌ها را افزایش می‌دهند، این شواهد چندان قطعی نیستند.

بعنوان مثال، الیاس ابوجائود پزشک کلینیک OCD دانشگاه استانفورد در کتاب خود عنوان کرده است که «میزان رفتارهای بیمارگونه آنلاین هشدارآمیز است…بااینکه اینترنت در بسیاری عرصه‌ها بسیار مفید است اما قدرت این را دارد که در زندگی خانوادگی، روابط احساسی، کار و پرورش کودکان ما و شناخت ما از خودمان اخلال ایجاد کند.»

شکی نیست که اینترنت بر نحوه کار و ارتباط ما با دوستان و خانواده‌مان تغییر ایجاد می‌کند. همچنین تردیدی نیست که نحوه کسب اطلاعات ما را نیز تغییر داده است. خیلی افراد هم در اینترنت «زندگی ثانوی» برای خود ترتیب می‌دهند که در آن جوامع مجازی برای خود ساخته، به خرید می‌رود، دوستیابی می‌کنند، رابطه‌جنسی برقرار می‌کنند و می‌جنگند.

مطمئناً قسمت عمده‌ای از این کاربری اینترنتی مشکل‌ساز است و در کار، برآوردن مسئولیت‌های خانوادگی و داشتن روابط واقعی اختلال ایجاد می‌کند. اما کارایی ما را بالاتر برده، اطلاعاتمان را کامل‌تر کرده، امکان شرکت راحت‌تر در زندگی سیاسی را فراهم کرده و موجب می‌شود بتوانیم ارتباطاتی ایجاد کنیم که بدون آن باتوجه به محدودیت زمانی و فاصله‌ای غیرممکن خواهد بود.

با این وجود آیا لازم است نگران اعتیاد به اینترنت باشیم؟ آیا اعتیاد به اینترنت واقعاً بیماری قرن بیست و یک، نابودکننده ارتباطات، موجب افزایش اختلالات فکری و پرورش نسلی بلهوس می‌شود که قادر به تمرکز نبوده و نمی‌تواند برای به دست آوردن دانش، مهارت و روابط معنادار تلاش و کوشش کند. یا اینکه تغییرات فردی، حرفه‌ای و سیاسی که از طریق اینترنت ممکن شده است، می‌تواند به جای تخریب نیروی انسانی موجب پیشرفت شود؟

اجازه بدهید به آمار و شواهد نگاهی بیندازیم:

 

• اعتیاد به اینترنت هنوز جزء موارد تشخیصی گنجانده نشده است، بعضی متخصصین طی بیانیه‌هایی اعلام کرده‌اند که این نیز باید جزء راهنمای تشخیصی-آماری باشد که توسط APA در ۲۰۱۳ ارائه می‌شود اما پیشنهاد آنها مورد قبول واقع نشد.

• یافته‌های برخی تحقیقات اولیه ارتباطاتی بین مصرف بیش‌ازحد اینترنت و علائم افسردگی و اختلالات اضطراب مثل اختلال وسواس فکری-عملی و اختلال کم‌توجهی نشان داده است. اما شواهدی که استفاده از اینترنت موجب این علائم می‌شود نه هیچ علت دیگری، بسیار اندک است. برای این منظور نیاز به تحقیقات بیشتر است.

• تنها تحقیق اپیدمیولوژیک درمورد «مصرف مشکل‌ساز اینترنت» در امریکا توسط دکتر ابوجائود انجام گرفته است و پایه و اساس ادعای او این است که گزارشاتی از میزان هشداردهنده‌ای از رفتارهای بیمارگونه آنلاین ارائه شده است که ۱۳-۴ درصد از این گزارشات درمورد نشانه‌های تاییدشده مربوط به مصرف مشکل‌ساز اینترنت را بررسی کرده‌اند اما شیوع مشکلات قابل‌تشخیص در این موارد کمتر از یک درصد بوده است.

• بخش عمده تحقیقات انجام‌گرفته درمورد اعتیاد به اینترنت در کشورهایی مثل تایوان، چین و کره‌جنوبی انجام گرفته است که بالاترین کاربری اینترنت را در جهان دارند. دولت کره‌جنوبی اعتیاد به اینترنت را یک بحران عمومی سلامتی در کشور عنوان کرده است و ۳۰۰ مرکز درمانی مخصوص این نوع مشکلات در چین وجود دارد.

• تحقیقاتی نیز وجود دارد که نشان می‌دهد استفاده از اینترنت ارتباطات اجتماعی و سلامت فکری را تقویت می‌کند. بعنوان مثال، تحقیقی که در دانشگاه کارنیژ ملون انجام گرفته نشان داده است که استفاده از اینترنت برای دریافت اطلاعات درمورد سلامت خود موجب افزایش افسردگی و استفاده از آن برای گرفتن ارتباطات اجتماعی موجب کاهش افسردگی می‌شود. در تحقیقی دیگر که در دانشگاه سیدنی انجام گرفته است مشخص شد که اینترنت می‌تواند موجب تقویت  ارتباطات اجتماعی و کاهش افسردگی شود. تحقیقی دیگر نیز نشان داده است که هیچ ارتباطی بین مصرف اینترنت  و تنهایی وجود ندارد.

تحقیقات اخیر درمورد تاثیر اینترنت بر سلامت فکری و زندگی انسان‌ها هیچ نتیجه مشخصی در بر نداشته است. این باعث می‌شود که همه از عواقب خوب یا بد افزایش مصرف اینترنت بی‌اطلاع باشند.

اما حقایق تکان‌دهنده‌ای از تاریخ وجود دارد که هر نسلی از افراد بزرگسال همیشه نگران از بین رفتن نظم و اخلاقیات در نسل جوان‌تر از خود بوده است. مطمئناً اختراع نوشتن هم در قلب آنها که به سنت ارتباط کلامی پایبند بودند ایجاد ترس کرده است.

باید مراقب نسل جدید و تکنولوژی جدیدی باشیم که مطمئناً درکنار فوایدی که برای انسان‌ها به همراه دارد، خطراتی را نیز به دنبال خواهد داشت.

این به آن معنا نیست که باید این واقعیت که برخی افراد شدیداً به استفاده از اینترنت احساس نیاز می‌کنند طوریکه زندگی شخصی و حرفه‌ای‌شان را خراب می‌کند را نادیده بگیریم. این افراد به کمک نیاز دارند. متاسفانه درمان‌های درستی برای مصرف ناهنجار اینترنت هنوز ایجاد نشده است و منابع موجود برای کمک‌رسانی به این افراد در سطح گسترده در دسترس نیستند. اما اگر احساس کردید خودتان یا کسی که می‌شناسید دچار مشکلی در این زمینه است، مشاورین روانشناس راهکارهایی برای شما خواهند داشت.