ناگفته ها و ناشنیده ها از زلزله اخیر ژاپن

“همانطور که همه می‌دانند، زمین‌لرزه زیاد در ژاپن اتفاق می‌ افتد. اما تقریباً هر بار در گذشته که این فاجعه برای ما اتفاق افتاده است، توانسته ‌ایم از آسیب‌های شدید خود را بازسازی کنیم. بااینکه این فاجعه بدترین خرابی‌ها را در تاریخ ژاپن ایجاد کرده است، مطمئناً اینبار هم می‌توانیم بر آن غلبه کنیم. این می‌تواند آزمایشی برای ما باشد تا کشوری بهتر از قبل بسازیم و آدم‌های بهتری باشیم.”

این ایمیلی بود که یکی از دوستان ژاپنی ‌ام بعد از زمین‌ لرزه اخیر برایم فرستاده بود. همانطور که می‌بینید هیچ عجز و لابه‌ ای در این ایمیل دیده نمی‌شود. چیزی که می‌بینیم امید و اطمینان از این است که ژاپن دوباره بعد از این تراژدی عظیم بلند می‌شود.

این پیام واکنش بسیاری از ژاپنی‌ها را در مواجهه با زمین‌لرزه و سونامی مرگباری که در عصر یازدهم مارچ ۲۰۱۱ اتفاق افتاد نشان می‌دهد.

ژاپنی‌ها در مواجهه با زمین ‌لرزه شدید ۹/۸ ریشتری که سونامی مرگباری را به دنبال داشت، به نظر آرام و باروحیه می‌رسند. ویدئوهای این فاجعه مرگبار بیشتر به فیلم‌های سینمای هالیوود شباهت داشت تا اتفاقی واقعی.

هزاران نفر جان خود را از دست دادند و هزاران نفر ناپدید شده‌ اند. صدها هزار نفر بی‌خانمان شده و الان هم یک بحران هسته‌ای به دنبال است.

جهان در تعجب است که چطور ژاپنی‌ها که بعد از از دست دادن عزیزانشان دردمند شده‌ اند، تصمیم می‌گیرند آرامش خود را حفظ کنند و بیشترین تلاششان را برای بهبود اوضاع به کار گیرند.

مدت زمان کوتاهی بعد از این فاجعه، همه دیدیم چطور ژاپنی‌ها برای گرفتن جیره غذا، چند بطری آب یا کمی بنزین، مرتب در صف‌های طولانی می ‌ایستادند.

هیچ شکایتی نبود، هیچ تقلبی هم در کار نبود. به ‌طور طبیعی بعد از فاجعه‌ای مثل این، شاهد بی‌حرمتی‌ها و عجز و زاری های همگانی خواهیم بود اما هیچ‌یک از اینها در ژاپن دیده نشد. حتی کسانی که همه دارایی‌ها و اموال و عزیزان خود را از دست داده بودند هم خودخواهانه و منفی برخورد نکردند.

CNN گزارش کرد که قربانیان سونامی برای گرفتن یک کاسه سوپ داغ در سندای به صف شده‌اند. با اینکه برای خیلی‌ها این اولین کاسه سوپ داغی بود که بعد از سونامی می‌خورند، اما کسانیکه در صف ایستاده بودند، فقط و فقط به اندازه همان یک کاسه که سهمشان بود می‌گرفتند. هیچکس برای بار دوم در صف نایستاد چون عادلانه نبود. واقعاً شگفت‌ آور است.

سوپرمارکت‌ها به جای اینکه سود بیشتری با فروش اجناس خود به دست بیاورند، محصولاتشان را ارزان‌تر از قبل به مردم فروختند و وقتی همه محصولات مغازه‌ شان به فروش رفت، صاحبان مغازه‌ ها از مردمی که در صف ایستاده بودند عذرخواهی کردند که دیگر حنسی برای فروش ندارند.

ژاپنی‌ها دلیل کافی برای شکایت کردن، نشان دادن خشم و عصبانیت و استرس داشتند اما اینکار را نکردند. درعوض، همدیگر را برای قوی ماندن و کمک به یکدیگر تشویق کردند تا بتوانند بر این موقعیت دردناک فائق آیند.

شخصیت ملی ژاپنی‌ها علت اصلی این نظم و آرامش است. ژاپنی‌ها همیشه منافع گروه را بالاتر از منافع شخصی می دانند و هیچ فردی دوست ندارد متفاوت از گروه خود دیده شود.

هیچ‌کس دوست ندارد متمایز باشد، چه بعنوان یک شکست ‌خورده و چه یک پیروز بزرگ. ژاپنی‌ها از آغاز پیدایششان درگیر مصایب و فاجعه‌های مختلف بوده‌اند، به همین علت برای رویارویی با آن آماده‌اند و راهکارهای بقای آنها این است که به گروه تکیه کنند.

یکی دیگر از شخصیت‌های بارز ژاپنی‌ها روحیه “تلاش تا پایان” است که در ژاپنی به آن “gambaru” می‌گویند. این واژه اینطور ترجمه می‌شود که یعنی تا پیروزی همه تلاش را به کار گیرید و اگر کسی نتوانست پیروز شود، باز هم جنگ ادامه دارد. این توضیح می‌دهد که چرا وقتی سونامی تقریباً همه چیز را در زندگی آنها نابود کرد، ژاپنی‌ها آه و فغان نکردند و ترحم نخواستند.

امید و انگیزه در میان ژاپنی‌ها موج می‌زند. یک ژاپنی در تویتر نوشته بود، “در سندای همه چیز تاریک است اما یک ستاره خیلی درخشان در آسمان نور می‌تاباند. مردم سندای، به بالا نگاه کنید!”

یکی دیگر نوشته بود، “این بزرگترین زمین‌لرزه در تاریخ جدید ژاپن است بنابراین باید بیشترین تلاش و عشقمان را برای غلبه بر آن به کار گیریم.”

میراث و هنجارهای فرهنگی ژاپن به ژاپنی‌ها این امکان را داده است در مقابله با مصایب و حوادث طبیعی ملتی قوی و محکم باشند.

آمار نشان می‌دهد که ژاپن آماده‌ترین کشور دربرابر زمین‌لرزه و سایر حوادث و بلایای طبیعی است. زیرساخت‌های عمومی طوری ساخته می‌شوند که دربرابر بلایای طبیعی کمترین آسیب را ببینند.

تقریباً همه ملت آموزش‌های لازم برای زمان‌های اورژانسی را دیده‌اند.

فاجعه‌ای که در ۱۱ مارچ برای ژاپن اتفاق افتاد، این واقعیت را آشکار کرد که بلایای طبیعی می‌تواند هر آمادگی انسانی را در هم بشکند.

اما باید این نکته را متذکر شد که اگر ژاپن دهه‌ ها خود را برای این بلایا آماده نمی‌کرد بیشتر از این نابود می‌شد.

مردم ژاپن با شخصیت و هنجارهای ملی خود مطمئناً می‌توانند از این فقدان‌ها بگذرند. همانطور که در گذشته دیدیم که این بلایا ژاپن را قدرتمندتر از قبل ساخت.

نائوتو کان، نخست‌وزیر ژاپن بعد از این فاجعه اعلام کرد، “این زمین‌ لرزه، سونامی و وضعیت بحران اتمی بدترین فاجعه در ۶۵ سال اخیر بعد از جنگ بوده است. اگر ملت در کنار هم تلاش کنند، مطمئناً بر آن غلبه می‌کنیم.”

بیانیه نخست ‌وزیر ژاپن هم دقیقاً توام با همان انرژی و امید ایمیل دوست ژاپنی‌ام بود.