خشونتهای خیابانی: علل و روشهای پیشگیری

خشونت استفاده عمدی از نیروی فیزیکی علیه خود یا فردی دیگر است که ممکن است موجب مرگ یا آسیب شود. خشونت را  براساس رابطه بین قربانی، مجرم و همچنین محل حادثه طبقه‌بندی می‌کنند.

به طور کل، خشونت خیابانی به استفاده از نیروی فیزیکی توسط افراد یا گروه هایی از داخل فضای عمومی می باشد که نتیجه آن موجب مرگ یا آسیب می شود. این تعریف تقریباً گسترده است و شامل انواع خشونت که معمولاً توسط دست اندرکاران و محققان بهداشت و سلامت عمومی به ویژه خشونت جوانان که معمولاً در خیابان و سایر محیط‌های باز اتفاق می افتد، مورد خطاب قرار می‌گیرند نیز می‌شود.

گرچه آمار جرایم خشونت‌آمیز همیشه محل اتفاق را مشخص نمی‌کند، اما تقریباً یک سوم این جرایم در خیابان و محیطه‌های باز صورت می‌گیرد. خشونت‌های مربوط به مدرسه این‌روزها توجه رسانه‌ها را به خود معطوف کرده‌است اما بسیاری اعمال خشونت‌آمیز که توسط نوجوانان صورت می‌گیرد در خارج از محیط مدرسه اتفاق می‌افتد. در سال ۱۹۹۹، بیش از یک سوم دانش‌آموزان مدارس ایالات‌متحده در نزاع خیابانی شرکت داشته‌اند درحالیکه فقط یک مورد از هر هفت دانش‌آموز در محیط مدرسه وارد نزاع شده‌است. قتل توسط نوجوانان مدرسه‌ای نیز کمتر اتفاق می‌افتد که در محیط مدرسه باشد. بین سالهای ۱۹۹۲ و ۱۹۹۴، کمتر از یک درصد از قتل‌های انجام گرفته توسط نوجوانان مدرسه‌ای در محیط مدرسه اتفاق‌افتاده و اکثر آنها در خیابان بوده‌است.

خشونت‌های خیابانی اشکال مختلفی دارند، ازجمله قتل واقعی یا تهدید‌آمیز، تجاوز و آزار و اذیت جنسی، سرقت (با یا بدون آسیب)، و حمله. گرچه همه خشونت‌های خیابانی مربوط به باندهای خیابانی است، رابطه باندها با قتل باعث می‌شود خشونت خیابانی به یک مسئله و مشکل سلامت عمومی تبدیل شود. بیش از ۹۴ درصد از شهرهای امریکا با جمعیتی بالاتر از ۱۰۰،۰۰۰، باندهای خیابانی دارد و بسیاری شهرهای کوچکتر و روستایی‌تر نیز فعالیت باندهای خیابانی را گزارش کرده‌اند. عضویت در این باندها خطر مرگ‌های خشونت‌آمیز را تا ۶۰ درصد افزایش می‌دهد.

شناخت خشونت، ازجمله خشونت خیابانی، بعنوان یک اولویت در سلامت عمومی جامعه مسئله‌ای تقریباً تازه است. در سال ۱۹۷۹، در گزارش پزشک ارشد ارتش، خشونت میان‌فردی بعنوان یکی از ۱۵ اولویت موجود برای ارتقاء سلامت جامعه در ایالات‌متحده ذکر شده‌است. اهداف دیگر برای ارتقاء سلامت جامعه ازطریق کاهش خشونت نیز در نسخه‌های جدیدتر این گزارشات عنوان شده است. این اهداف، بر وضعیت سلامت (مثلاً کاهش میزان قتل‌ها)، کاهش خطر (مثلاً کاهش حمل سلاح و نزاع‌های فیزیکی درمیان نوجوانان)، و خدمات (افزایش میزان مدارسی که برنامه‌های حل اختلاف ارائه می‌کنند)، تاکید دارند.

خشونت، به ویژه در میان جوانان یک اولویت در بهداشت و سلامت عمومی جامعه است چراکه موجب مرگ‌های زودرس، آسیب‌ها و ایجاد ناتوانی می شود. قتل و آدم‌کشی دومین دلیل مرگ افراد بین ۱۵ تا ۲۴ سال و دلیل اصلی مرگ مردهای افریقایی-امریکایی بین ۱۵ تا ۲۴ سال گزارش شده است.

خشونت خیابانی همچنین موجب آسیب‌های غیرکشنده و ناتوانی‌های دائم یا موقت نیز می‌شود. خشونت در میان جوانان دلیل اصلی آسیب‌های غیرکشنده و دلیل دوم تصادفات با موتورسیکلت می باشد. در سال ۱۹۹۴، تقریباً ۴/۱ میلیون نفر در اورژانس‌های بیمارستان به خاطر آسیب‌های ناشی از خشونت مورد درمان قرار گرفته‌اند. تقریباً نیمی از آسیب‌های تحت درمان قرار‌گرفته، در ساختمان‌های عمومی یا در خیابان اتفاق افتاده‌اند. از همه این آسیب‌ها، یک سوم جراحت و زخم چاقو و خنجر بوده و ۵ درصد آن زخم گلوله بوده‌است. آسیب‌های جدی به کودکان نیز معمولاً در خیابان‌ها و سایر محیط‌های غیرمسقف اتفاق می‌افتد.

خشونت خیابانی بار مالی نیز به دنبال خواهد داشت. آسیب‌های ایجاد شده موجب پرداخت دیه شده و باعث می‌شود هر دو طرف از کار یا مدرسه خود بازبمانند. آسیب‌هایی که موجب ناتوانی دائمی می‌شود، تاثیرات اجتماعی، احساسی و اقتصادی زیادی برای فرد آسیب دیده به دنبال خواهد‌داشت. اجتماع نیز بار اقتصادی این خشونت ها را متحمل خواهد شد. مراقبت و توان‌بخشی افراد آسیب‌دیده که توان مالی ندارند، هزینه زیادی برای دولت به همراه دارد.

پیش‌گیری از خشونت خیابانی

بهداشت و سلامت عمومی از سه سطح پیش‌گیری استفاده می کند: سطح اول، دوم و سوم. استراتژی‌های پیش‌گیری سطح اول برای پیش‌گیری از یک مشکل (اعمال خشونت‌آمیز) قبل از وقوع آن طراحی شده‌اند. هدف پیش‌گیری سطح دوم، پیش‌گیری از آسیب‌های بیشتر است. پیش‌گیری سطح سوم برای محدود‌کردن میزان ناتوانی پس از وقوع آسیب عمل می‌کند. استراتژی‌های عدالت کیفری برای پیش‌گیری از خشونت معمولاً از نوع سطح دوم است. عدالت کیفری با بیرون کردن افرادی که خشن شده اند، تلاش می‌کند احتمال آسیب‌های بیشتر یا مرگ‌های ناشی از فرد خشن را کاهش دهد. استراتژی‌های سلامت عمومی، مخصوصاً استراتژی‌های سطح اول، با تلاش‌های عدالت کیفری در ارتباط هستند چون از به وقوع پیوستن عمل خشونت‌آمیز توسط فرد جلوگیری می‌کند.

رویکرد سلامت عمومی از نظارت رویداد-سلامت و اپیدمیولوژی برای تعیین قربانیان و مجرمین آسیب‌های خشونت‌آمیز و محل وقوع آنها استفاده می‌کند. پاسخ به این سوالات به محققان و دست اندرکاران سلامت عمومی جامعه نشان می‌دهد که اقدامات پیش‌‌گیرنده خود را باید به کدام سمت هدایت کنند.

در حال حاضر نوجوانان بالاترین و روبه رشدترین خشونت‌های کشنده و غیرکشنده را دارا هستند. ازآنجا که جوانان بیشتر در معرض خطر قربانی یا مجرم شدن در خشونت‌های خیابانی هستند، مخاطبینی مهم برای برنامه های پیش‌‌گیرنده خشونت خواهند بود. از این گذشته، از آنجا که جوانان مرد و افرادیکه در محلات فقیرنشین زندگی می‌کنند بیشتر در این درگیری‌ها شرکت می‌کنند و بیشتر قربانی خشونت‌های خیابان می‌شوند، برنامه‌های پیش‌گیرنده ویژه ای برای این جمعیت‌ها درنظر گرفته می‌شود.

برای ایجاد برنامه‌ها و سیاست‌های موثر پیش‌گیری، سلامت عمومی باید عواملی که باعث می‌شود افراد اعمال خشونت‌آمیز انجام دهند را شناسایی کند. نظارت سلامت عمومی و اپیدمیولوژی ویژگی‌های خطرآفرین را تعیین می‌کند اما همه افراد دارای این ویژگی‌ها دست به خشونت نمی‌زنند. محققان از تئوری‌های مختلف و تحقیقات علمی برای تعیین عوامل موثر در افزایش یا کاهش احتمال اعمال خشونت‌آمیز و عوامل موثر در تغییر توسط برنامه‌های پیش‌گیرنده، استفاده ‌میکنند. ویژگی‌های روانی-اجتماعی ( رفتارهای خشن، پایین بدن کنترل فردی) و رفتاری (فروش موادمخدر، حمل سلاح سرد و گرم) نیز در افزایش خطر درگیر شدن افراد در رفتارهای خشونت‌آمیز مثل خشونت خیابانی نقش دارد.

ویژگی محیط‌های اجتماعی و فیزیکی نیز عاملی در خشونت‌های خیابانی است. محیط‌های اجتماعی شامل قرار گرفتن در معرض خشونت یا رفتارهای خشونت‌آمیز از طریق خانواده‌ها، همسالان، مدرسه، همسایه‌ها و مردم محل و حتی رسانه ها (مثلاً تلویزیون) می شود. نوجوانانی که قربانی یا شاهد خشونت بوده‌اند بیشتر در رفتارهای خشونت‌آمیز شرکت خواهند کرد. علاوه بر این، کودکانی که توسط افراد با مهارت‌های فرزندپروری پایین بزرگ می‌شوند یا در باندهای خیابانی شرکت دارند بیشتر در خشونت‌های گروهی یا غیرگروهی شرکت خواهند کرد چون در محیط‌هایی که فرصت‌های اقتصادی و آموزشی پایین دارند، خشونت راهی برای کسب احترام و مقام خواهد بود.

برخی برنامه‌ها و رفتارهای پیش‌گیری‌کننده از خشونت، کودکان و نوجوانانی که رفتارهای خشن دارند را هدف قرار داده و برای تغییر این رفتارها قبل از ارتکاب به رفتارهای خشونت‌آمیز بیشتر تلاش می‌کند. این برنامه‌ها در تلاش است اعتماد به نفس، حل مشکل، و پیشرفت و ارتقای رفتارهای غیرخشن و مهارت‌های میان فردی را در این کودکان و نوجوانان بالا ببرد.

بااینکه استراتژی‌های پیش‌گیرنده که افراد را هدف قرار می دهد اهمیت بسیار زیادی دارد اما ممکن است به برخی افراد نرسد. شناسایی افرادیکه به این برنامه ها نیاز دارند همیشه آسان نیست. سایر استراتژی‌های سلامت عمومی برای کاهش خشونت بر ایجاد تغییر در جامعه و سطح‌های اجتماعی و همچنین افراد تمرکز دارد. این تغییرات بر همه افراد اثر می‌گذارد، نه فقط آنهایی که در خطر ارتکاب به خشونت هستند. سیاست‌هایی نیز برای کاهش و محدود‌کردن دسترسی افراد به انواع سلاح پیش‌ گرفته می‌شود. سیاست‌هایی که فرصت‌های اقتصادی و آموزشی افراد را بیشتر می‌کند نیز به جوانان کمک می کند درمقابل فشار برای پیوستن به باندهای خیابانی برای دست یابی به اعتماد به نفس و احترام در محل مقاومت کنند.

 برخی از موثرترین برنامه‌های پیش‌گیری در تلاش برای تغییر عوامل مختلف است که سعی دارد نه فقط روی افراد کار کند بلکه بر خانواده‌ها، مدارس و محلات نیز اثر داشته باشد. افرادیکه در این برنامه‌ها شرکت می‌کنند کمتر مرتکب رفتارهای خشونت آمیز  می شوند.

پیش‌گیری از خشونت خیابانی نیازمند همکاری و همفکری متخصصین سلامت عمومی جامعه و سایر رشته های دانشگاهی، اجرای قانون و مقامات سیاسی جامعه می باشد. برنامه‌های پیش‌گیرنده باید برای تعیین استراتژی‌های موثر به دقت مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرند. علاوه بر این، استراتژی‌های قانونی و سیاسی می‌تواند بر تلاش‌های سلامت عمومی برای کمک به کاهش هزینه‌های ناشی از خشونت‌های افراد کمک کند.