رابطه ی خوشبختی و سطح توقعات در زندگی

در یک برنامه رادیویی، محور بحث در مورد میزان خوشبختی و شادی در بین ملل مختلف بود، آیا شما جزء آن دسته از افرادی هستید که پول را دلیل خوشبختی می دانید؟

اخیراً  نویسنده مشهور بنام “ریک استیو” کتابی را تحت عنوان “جغرافیای خوشبختی” به چاپ رسانده است، با مطالعه این کتاب، در می یابید که در کدام نقاط از این کره زمین، مردم شادتر زندگی می کنند و در مقابل چرا در برخی کشورها مردم دلمرده و سرد زندگی می کنند! چه عاملی این تغییرات را باعث می شود؟ ثروت؟ آزادی؟ یا …

در مباحث این کتاب، به رابطه ی بین عواملی چون، دموکراسی، کمال گرایی، سرمایه داری، ثروت،  تجمل گرایی، نقش مذهب و روحیات ملل، … با میزان سرزندگی و شادی در بین کشورهای مختلف پرداخته است.

یکی دیگر از صاحب نظران در علم اجتماع به نام “وینر” معتقد است، اگر از دیدگاه ثروت به این مسئله نگاه کنیم، می بینیم که بیشتر افراد مادی گرا صرف نظر از ثروتشان، از امید، نشاط و انگیزه ی کمتری نسبت به افراد قشر متوسط برخوردارند.

سوئیس کشوریست ثروتمند، اما با این وجود، به دلیل عدم تجمل گرایی و تواضع مردم، این ثروت به چشم نمی آید. آنها دارایی های خود را به رخ هم نمی کشند تا در همدیگر حس رشک و حسد را ایجاد نکنند، البته که در ملل دیگر، همچون ایرانی ها، آمریکایی ها،… اینطور نیست.

وینر بر این باورست که میزان حس صمیمیت در روابط، بسیار موثر تر از در نظر گرفتن ملاک پول و ثروت در بین افراد است. وی چنین می گوید: “بخش اعظمی از خرسندی و حس نشاط در زندگی ما بستگی به چگونگی و میزان نزدیکی عاطفی ما با افراد جامعه و خانواده است.”

رابطه ی توقعات با خوشبختی و شادی

در مباحث بین استیو و وینر، یکی از مهم ترین عوامل میزان شادی در ملل، مقدار سطح توقعات آنها از زندگیست، افکاری که بیشتر ما با آنها درگیر هستید و همواره ذهن خود را در مورد لیاقت ها و چیزهایی که باید داشته باشید و ندارید، مشغول می کنید. در اینجا به پاره ای از این نظریات بین “استیو” و “وینر” می پردازیم:

نظریه استیو:

شاید این معیارها برای همه ی فرهنگ ها و ملل در دنیا صحت نداشته باشد، اما در مقایسه مردم آمریکا و اروپا، می بینیم که چطور آمریکایی ها دوست دارند ثروتمند ترین انسانها روی کره ی زمین باشند و همواره دموکراسی را با آغوش باز می پذیرند، ولی با بررسی دقیق تر، می بینیم که افکار و اعمال آنها به نسب اروپایی ها از اساس و بنیان، متفاوت است، چه معیارهایی در اروپا مد نظر است که برخی ملل آنها همیشه شاد و خوشحال هستند که آمریکایی ها نیستند یا برعکس؟

وینر:

در پاسخ به این سوال، نیم نگاهی به کشورهای اروپایی، به خصوص اروپای شمالی می اندازیم، بطور مثال، دانمارک،سوئیس، هلند،…

مردم دانمارک به دلیل پایین بودن سطح توقعاتشان همواره از نظر آماری شادترین مردم به حساب می آیند، در حالی که در آمریکا سطح توقعات مردم سر به فلک می کشد!

“با کاهش سطح توقعات و انتظارات در زندگی و قناعت، از موفقیت ها و گام های هر چند کوچک خود احساس خوشنودی و رضایت می کنیم”

یکی از پیش زمینه های این معضل در آمریکا، وجود امکانات بی رویه مالی است که در نگاه مردم رژه می روند و به همین دلیل همواره به خود می بالند، بطور مثال، با دیدن کاخ های عظیم پادشاهی قدیم، یا دیگر شکوه نجیب زادگان قدیمی، در خیالات و تصورات خود همیشه به دنبال این هستند که آیا روزی می شود که ما نیز مثل آنها در این عظمت و شکوه زندگی کنیم؟!

البته که ما همواره بلندپروازی را انگیزه ای برای نیل به اهداف در زندگی می دانیم، اما مسئله وقتی جدی می شود که نتوانیم به درستی به این خیالات جامه ی عمل بپوشانیم و آن وقت است که تمام وجودمان را ناامیدی و یأس فرا خواهد گرفت.

نتیجه این که، در اروپا به دلیل تعادل سطح توقعات، مردم با رویی خوش و نشاطی پیش از پیش به زندگی امیداوارند.

استیو:

بیشتر افکار در آمریکا خیالیست، بطور مثال، روزی در شیکاگو، بطور اتفاقی عده ای جوان غیر آمریکایی (سومالی) با یک کامیون قدیمی، برخوردم، راننده ی آنها با هیجانی خاص، فریاد می زد، “اینجا آمریکاست، می توانید در قرعه کشی ها شرکت کنید و پول دار شوید!”، من به نوبه می دانستم که این جوان و همراهان او، هرگز پول دار نخواهند شد، تنها با این افکار پوچ، خوشنود و سرخوش، روزگار خود را سپری می کنند.

درمقابل، با نگاهی به مردم دانمارک می بینیم که چطور، قدم به قدم با بینشی عمیق زندگی می کنند، بطور مثال، آنها ابتدا یک فنجان قهوه کوچک سفارش می دهند و از نوشیدن آهسته و با چشیدن طمع آن، از زندگی لذت می برند و برای خوردن فنجان بعدی بهایی دوباره پرداخت می کنند، در حالی که در آمریکا، یک لیوان بزرگ قهوه سفارش می دهند و یکباره آن را سر می کشند با نصف قیمت، بنابراین با این مثال کوچک می بینیم که برخی مردم دانمارک و کشورهای مثل آن، چطور با قناعت، قدر نعمتهای زندگی را می دانند و از داشتن آنها لذّت می برند.

حقیقت این است که برخی سرخوشی ها و شادی های ما در زندگی، کاذب و دروغین است و هیچ وقت به حقیقت نمی پیوندد.

نگاهی اجمالی

بیشتر افراد جامعه در حسرت داشتن خانه ای مجلل، اتومبیلی شیک، پول فراوان، پدر و مادری پول دار، وضعیت اجتماعی سطح بالا، و…، زندگی خود را سپری می کنند، اما با مطالعه ی سایتهای مردم شناسی و مقالات و مهم تر از همه گذشته ی خود در می یابید که حقیقت این است که اگر ما با کاستن سطح توقعات و پیشه ساختن قناعت، بتوانیم تنها به نیمی از خواسته هایمان اکتفاء کنیم، مطمئناً شانس دستیابی به آنها برایمان بیشتر خواهد بود، در مقابل اگر با بلندپروازی ها، الزاماً بخواهیم به همگی این رویاها به یکباره برسیم، با اولین شکست در زندگی، برای طی کردن ادامه ی راه، هیچ انگیزه ای نخواهیم داشت.

حقیقت این است که هیچ کس با گذشته خود و داشته های آن زمان، خوشبخت نخواهد شد، بلکه با نگاهی به امروز و همین لحظه و تعادل سطح توقعات، می توانیم از کمترین نعمت و دارائی مادی و معنوی خود خرسند، شاد و با انگیزه برای هدف بعدی گام برداریم.