کنترل استرس در محل کار

اسـترس در مـحل کـار تاثیری منفی بر کار و همچنین خود فـرد خواهد داشت. این استرس، نگرانی های احساسی، مالی و امنیتی برای کارفرمایان و مدیران ایجاد می
کند. از ایـنــرو، کنترل استرس در محل کار و تلاش برای کاهش آن از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

چرا باید کارفرمایان نگران استرس های کاری باشند؟

استرس و فشار روحی واقعه ای کاملاً طبیعی است. اما، با افزایش نیازهای زندگی کاری و شخصی، استرس در محل کار مشکلی است که ممکن است نتایج جسمی، فکری و مالی هم برای کارفرما و هم برای کارمندان به دنبال داشته باشد. تحقیقات نشان داده است که کار توام با استرس و محیط های کاری پر استرس موجب افزایش غیبت، دیرکرد و تمایل کارمندان به ترک شغلشان، خواهد شد، که همه ی این موارد تاثیر منفی بر موفقیت شرکت می گذارد. کارفرمایان، مدیران، ناظران، و صاحبان شرکت، دلایل زیادی برای توجه به میزان استرس کارمندانشان دارند.

نتایج مالی

• کارمندانی که استرس و فشار زیادی را تحمل می کنند، از مرخصی های استعلاجی بیشتری استفاده می کنند و نسبت به کارمندان راضی و خشنود، احساس ناتوانی بیشتری می کنند.
• کارمندان ناخشنود و ناراضی معمولاً پس از اینکه مبلغ زیادی روی آموزش آنها سرمایه گذاری می شود، کار را ترک می کنند و این مبلغ باز باید روی یک کارمند جدید سرمایه گذاری شود.
• استرس کاری بازدهی و بهره وری کار را نیز کاهش می دهد.
• اشتباهات انجام گرفته توسط کارمندان پراسترس باعث تولید محصولات مشکل دار و ناقص می شود که یا به فروش نمی رسند، و یا بعد از فروش مورد اعتراض و
  دادخواهی خریداران قرار می گیرند.

نتایج احساسی

• کارمندان پراسترس ممکن است دچار افسردگی یا عصبانیت شوند.
• با افزایش میزان استرس آنها، مصرف مشروبات الکلی یا مواد مخدر در آنها افزایش می یابد که خود مشکلات بسیاری را به دنبال خواهد داشت.

نتایج امنیتی

• افرادی که استرس بسیار زیادی را متحمل می شوند، توجه کمتری به انجام کار خود دارند و احتمال این وجود دارد که در اثر غفلت به تجهیزات کاری، خودشان یا
  دیگران آسیب برسانند.
• در موارد شدیدتر، استرس ممکن است منجر به خشونت یا آسیب رساندن، یا حتی اقدام به قتل کارفرما یا سایر همکاران فرد شود.

استرس کاری چیست؟

در تحقیقی که توسط کمپانی بیمه سنت پاول فایر و مارین انجام گرفت، مشخص شده است که مشکلات کاری بیش از هر مسئله استرس زای دیگر در زندگی، با مشکلات مربوط به سلامتی مرتبط است—حتی بیش از مشکلات مالی و خانوادگی. بااینکه چالش های شغلی مسئله ای کاملاً طبیعی و جزئی از زندگی کاری هستند، استرس در محل کار آنقدرها هم بد نیست. اما، برای بعضی از افراد، کار با استرس هم معنا شده است.

طبق موسسه ملی سلامت و امنیت شغلی (NIOSH) برخی از علائم هشدار دهنده استرس شغلی عبارتند از:

عوامل ایجاد استرس در محل کار

موسسه ملی سلامت و امنیت شغلی NIOSH مؤسسه ای مسئول انجام تحقیقات و ایراد توصیه هایی برای جلوگیری از بیماری ها و صدمات ناشی از کار است. از اینرو، این مؤسسه اقدام به تحقیق و تفحص در رابطه با جوانب روانشناسی امنیت و سلامت شغلی، از جمله استرس در محل کار، نموده است. این مؤسسه برای بررسی بهتر استرس های کار در جامعه مدرن امروزی، تاثیر استرس بر سلامت و امنیت کارمندان و کارگران، و راه های کاهش استرس در محل کار، همگام با صنعت، کار و دانشگاه ها کار می کند. یکی از فعالیت های برنامه تحقیقاتی این مؤسسه در این رابطه، ، مطلع کردن سازمان ها برای کاهش این تهدید از طریق ابزارهای آموزشی و ارائه گزارشی برای سلامت و امنیت شغلی می باشد.

گزارش این مؤسسه عنوان می کند که استرس کاری هم نتیجه خصوصیات فردی کارمند یا کارگر و هم موقعیت و شرایط کاری است. اما دیدگاه های مختلفی وجود دارد که چه چیز می تواند دلیل اصلی و اولیه استرس کاری باشد:

• خصوصیات فرد—طبق یک مکتب فکری، تفاوت در شخصیت و شیوه سازگاری فرد، مهمترین مسئله در ایجاد استرس کاری در افراد است. از اینرو، چیزی که برای یک کارمند استرس زا است، ممکن است برای کارمندی دیگر مشکل ساز نباشد. این دیدگاه استراتژی های پیشگیرنده ای را به دنبال داشته است که متمرکز بر کارمندان و راه هایی برای کمک به آنها برای سازگاری با موقعیت های مختلف شغلی است.
  
• موقعیت و شرایط کار—طبق شواهد علمی، برخی شرایط و موقعیت های کاری برای اکثر افراد استرس زا است. شواهد موجود از تحقیقات جدید، شرایط و موقعیت محل کار را در استرس افراد بسیار پرتاثیر نشان داده و تجدید دیزاین و نوسازی محیط های کاری را یکی از مهمترین اقدامات پیشگیرنده دانسته است.

هر دو دیدگاه، راه هایی را برای پیشگیری از ایجاد استرس در محیط های کاری عنوان می دارد، اما NIOSH، دیدگاه دوم را مؤثرتر دانسته و اعتقاد دارد که شرایط محیط کار تاثیر بیشتری بر ایجاد استرس دارد. گرارش این موسسه شرایطی را عنوان می کند که در آن احتمال ایجاد استرس در کارمندان بسیار زیاد است که این موقعیت ها عبارتند از:

• طرح وظائف و مسئولیت ها—حجم زیاد کار، کم بودن ساعات استراحت، ساعات طولانی و خسته کننده کار، و کارهای روتین و معمولی که هیچ نیازی به مهارت های کارمند ندارد.
• شیوه مدیریت—ضعف ارتباطات در شرکت یا سازمان و فقدان سیاست های خانواده دوستی
• روابط میان فردی—محیط اجتماعی غیر پشتیبان
• نقش های کاری—توقعات شغلی نامشخص و متناقض؛ مسئولیت های بیش از اندازه
• نگرانی های کاری—ناامنی شغلی، فقدان موقعیت پیشرفت و ارتقاء
• شرایط محیطی—شرایط ناخوشایند و گه گاه خطرناک مثل ازدحام جمعیت، سروصدا، آلودگی هوا، فقدان تکنولوژی ایمنی و راحتی کار

تاثیرات استرس کار بر سلامتی

طبیعت کار با سرعت گردباد در حال تغییر است. وقتی الزامات یک کار با توانایی ها، منابع، نیازهای کارمند جور نباشد، نتایج زیان آور جسمی و احساسی برای او به دنبال خواهد داشت. گزارش عنوان می کند که: “اختلالات مزاج و خواب، اختلالات گوارشی، و سردرد، و اختلال در رابطه فرد با خانواده و دوستان نمونه هایی از مشکلاتی است خیلی سریع رشد کرده و به وفور دیده می شود. تشخیص این علائم اولیه استرس کاری بسیار آسان است. اما تاثیر استرس کاری بر بیماری های مزمن دشوارتر است، چون رشد بیماری های مزمن زمان بسیار طولانی تری می برد و ممکن است تحت تاثیر عواملی غیر از استرس هم قرار بگیرند.

NIOSH گزارش می دهد که شواهد نشان می دهد که استرس در محل کار نقش بسیار مهمی در انواع مختلفی از بیماری ها و مشکلات مربوط به سلامتی دارد، به ویژه:

• بیماری های قلبی-عروقی
• مشکلات عضلانی-اسکلتی
• اختلالات روحی و روانی

تاثیر اقتصادی این موارد نه تنها بر خود فرد وارد می آید، بلکه کار و شرکت محل کار او را نیز متاثر می کند. هزینه های مراقبت های سلامتی و بهداشتی برای افراد پراسترس تا %۵۰ بیشتر گزارش شده است.

کارفرمایان و مدیران برای کاهش این استرس چه می توانند بکنند؟

برای کاهش میزان استرس در محیط کار، افراد باید تلاش کنند تا بین کار و  خانواده، تعادل ایجاد کنند و جمعی از دوستان و همکاران پشتیبان و همدل، و دیدگاهی مثبت درمورد محل کار خود داشته باشند. اما این به تنهایی کافی نیست، محل کار هم باید سازمانی سالم و سلامت باشد. راه های مختلفی برای کاهش استرس در محل کار وجود دارد. بااینکه ممکن است کارفرمایان کنترلی روی این مسئله نداشته باشند که آیا شرکتشان ویژگی های لازم برای کاهش میزان استرس کارمندان ان را دارد یا خیر، اما چند تغییر می تواند کمک کننده باشد، همچنین افراد خود می توانند تصمیم بگیرند که محیطی برای کار آنها مناسب هست یا نه.

درک رابطه بین فرد و سلامت محل کار

تحقیقات جدید عنوان می دارد که سیاست هایی که به نفع سلامت کارمندان کار کند، در واقع به نفع کل شرکت است. یک سازمان و شرکت سالم—سازمانی که میزان کمی بیماری، آسیب یا ناتوانی در کار را تجربه کند—معمولاً در رده اول رقابت جهانی است. تحقیقات NIOSH خصوصیاتی را دریافته است که با کار سالم و کم استرس و همچنین میزان بالای بازدهی مرتبط است.

• شناخت کارمندان برای عملکردهای خوب و صحیح آنها
• فرصت پیشرفت شغلی
• فرهنگ سازمانی که برای کارمند و کارگر ارزش قائل باشد
• عملکردهای مدیریتی موافق با ارزش های سازمانی

پیشگیری از استرس

تحقیقات زیادی روی تاثیرات برنامه های پیشگیرنده استرس در محیط های بیمارستانی انجام گرفته است. فعالیت های این برنامه عبارت بوده اند از:

• آموزش کارمندان و مدیر درمورد استرس شغلی
• تغییر در سیاست های بیمارستان برای کاهش منابع استرس زا در محیط
• برقراری برنامه های رسیدگی و مراقبت از کارمندان

در یکی از این تحقیقات، تکرار اشتباهات پزشکی و تداوی، پس از پیشگیری تا %۵۰ کاهش یافت. در تحقیق دیگری، در موارد سوء معالجه و رسیدگی به بیماران در ۲۲ بیمارستانی که برنامه های پیشگیرنده از ایجاد استرس را دنبال کرده اند تا %۷۰ کاهش مشاهده شده است اما در ۲۲ بیمارستان دیگر که چنین برنامه هایی را اجرا نکردند، هیچ تغییری ایجاد نگردید.

کنترل استرس

تقریباً در نیمی از شرکت ها و کمپانی های بزرگ در ایالات متحده از آموزش های کنترل استرس و برنامه های مراقبت و رسیدگی به کارمندان استفاده می شود. کارمندان و کارگران می توانند درمورد کنترل استرس، مدیریت زمان و ریلکسیشن آموزش ببینند. این برنامه ها همچنین برای مشکلات شخصی یا کاری کارمندان مشاورانی را اختصاص داده است. آموزش های کنترل استرس می تواند برای رفع سریع علائمی مثل اضطراب و اختلال در خواب بسیار مفید باشد. اعمال این آموزش ها معمولاً بسیار ساده است، اما NIOSH اظهار می دارد که:

• تاثیرات سودمند این آموزش ها روی علائم استرس معمولاً زودگذر هستند.
• این آموزش ها و برنامه ها معمولاً ریشه اصلی این استرس ها را نادیده میگیرند، چراکه آنها بر خود کارمند تمرکز دارد نه محیط کار او.

تغییرات سازمانی

کمپانی هایی که برای توصیه راه هایی برای ارتقاء شرایط کار برای کارمندان خود، مشاور و متخصص می گیرند، در کاهش میزان استرس کارمندان در محیط کار موفقیت بیشتری داشته اند. طبق اظهارات NIOSH ، برنامه هایی که بر جوانب استرس زای محیط کار تمرکز دارند، عوامل ریشه ای استرس در محل کار را بررسی می کنند. این برنامه ها می توانند تغییراتی را در برنامه معمول شرکت ها، برنامه های تولیدی و ساختارهای سازمانی آن ایجاد کنند. البته مدیران زیاد راغب به چنین برنامه هایی نیستند.

اما همانطور که گزارش های NIOSH عنوان می دارد،  این استراتژی کلید اصلی حل این مشکل است: “به طور کلی، فعالیت هایی که برای کاهش استرس در محل کار انجام میگیرند، باید اولویت را تغییرات سازمانی برای ارتقاء شرایط کاری قرار دهند. اما بیشترین تلاش ها نیز برای ارتقاء شرایط کار قادر نخواهد بود استرس را به طور کلی در همه کارمندان ریشه کن کند. به همین دلیل، ترکیبی از تغییرات سازمانی و برنامه های کنترل استرس معمولاً مفیدترین و کارآمدترین رویکرد برای پیشگیری از ایجاد استرس در محل کار بوده است.”